Op donderdag 11 april 2024 vond de debriefing van de 68e CSW plaats. Maatschappelijke organisaties, Nederlandse delegatieleden en NGO-vertegenwoordiger Gijs Verbraak en jongerenvertegenwoordiger Fenna Timsi kwamen in Den Haag samen om terug te blikken op de afgelopen CSW en om vooruit te kijken naar de volgende CSW en andere VN-processen. De CSW debriefing was onderdeel van een bredere strategiesessie rond de CSW en ICPD+30, georganiseerd door Share-Net Netherlands en WO=MEN in samenwerking met Rutgers, CHOICE for Youth and Sexuality en HIVOS. 

De 68e VN Commission on the Status of Women (CSW) vond plaats van 11 tot 22 maart 2024 in New York. De CSW is het jaarlijkse VN-proces dat toeziet op de implementatie van de afspraken die zijn gemaakt tijdens de vierde World Conference on Women in 1995, beter bekend als de Beijing Agenda.  

Een bijzondere rol voor Nederland bij CSW 2024

Nederland was dit jaar voorzitter van de commissie, en dat maakte deze CSW voor de Nederlandse delegatieleden en de betrokken maatschappelijke organisaties anders dan andere jaren. Dit jaar was de belangrijkste taak van Nederland om vanuit de rol als voorzitter de standpunten van landen bij elkaar te brengen, om tot een slotdocument te komen. Doordat er dit jaar beperkte tijd was voor onderhandelingen in de zaal, werden veel onderhandelingen gevoerd in kleine groepen van landen. Dat maakte het lastiger voor niet-delegatieleden om de onderhandelingen te volgen. 

Men was heel tevreden over het optreden van Yoka Brandt, die de vergaderingen leidde. Zij deed dit met veel humor en een duidelijke structuur. Nederland was dit jaar sterk vertegenwoordigd op hoog niveau. Zo waren de minister-president van Aruba Evelyn Wever-Croes, de minister-president van Sint Maarten Silveria Jacobs, viceminister-president van Curaçao Ruthmilda Larmonie-Cecilia en minister Robbert Dijkgraaf aanwezig. Minister Dijkgraaf voerde in de eerste week van de CSW een gesprek met het maatschappelijk middenveld. Hij was onder de indruk van de inzet van het maatschappelijk middenveld bij de CSW. 

Meer ruimte voor jongeren

Jongerenvertegenwoordiger Fenna Timsi geeft aan dat er dit jaar meer ruimte was voor jongeren, en dat er ook veel jongeren aanwezig waren. Zo was er een youth dialogue en het youth forum. Zij benadrukt dat het belangrijk is om samen met jongeren te kijken hoe dit nog meer strategisch kan worden ingezet. Ook is de toegang tot onderhandelingen cruciaal. Zo kunnen de thema’s die voor jongeren belangrijk zijn, zoals klimaat, lhbt+ rechten en het stoppen van buitenlandse bezetting en gewapende conflicten, ook echt worden meegenomen in de onderhandelingen over de slottekst.   

Ervaringen van de ngo-vertegenwoordiger

Gijs Verbraak deelt dat hij het heel mooi vond om de functie van ngo-vertegenwoordiger te mogen vervullen. Hij had een andere positie dan zijn voorgangers. Door het voorzitterschap van Nederland, nam Nederland niet actief deel aan de onderhandelingen, maar vervulde een brugfunctie naar andere landen. Verbraak vertelt dat er dit jaar een combinatie van landen nodig was om tot een goede slottekst te komen. Zo was er samenwerking van een aantal noordelijke landen op inclusie-taal. En was er vanuit landen uit het globale zuiden druk om thema’s als belastingontwijking en de schuldencrisis en –lastenverlichting in de tekst te krijgen. Ook viel het op dat de vertegenwoordiging van ngo’s in Nederland goed geregeld is. Bij andere landen gebeurt dat pas laat in het proces, of helemaal niet. Hier valt volgens hem nog veel te winnen. Nederland kan hierin een voorbeeld zijn voor andere landen.

Analyse uitkomsten slotdocument CSW 2024

Paula Thijs, senior onderzoeker bij Atria, presenteert een analyse van het slotdocument. Dit doet zij aan de hand van de aanbevelingen die het Nederlands maatschappelijk middenveld voorafgaand aan de CSW heeft opgesteld en aangeboden aan de Nederlandse delegatie.  

1. Rechtvaardig economisch systeem
   Er is winst behaald op taal over progressieve belastingen en het tegengaan van belastingontduiking. Ook het verbeteren van internationale schuldenmechanismen en het belang van schuldenverlichting voor het vergroten van de ruimte om te investeren in voorzieningen die essentieel zijn voor vrouwen en meiden is positief. Helaas is de link tussen armoede en klimaatverandering, en klimaatrechtvaardigheid en -financiering niet heel sterk. 
   
2. Financiële toegankelijkheid, autonomie en inclusie
   Er is goede taal in de tekst gekomen over onbetaald werk en huishoudelijk werk, investeringen in de care economy en de verantwoordelijkheid van de overheid hierin. Onbetaald werk wordt erkend als onderliggende oorzaak van armoede onder vrouwen en meiden. Ook is betaald ouderschapsverlof in de tekst gekomen. De link tussen seksuele en reproductieve gezondheid en rechten en comprehensive sexuality education en armoede had sterker gekund.
3. Seksueel en gendergerelateerd geweld en armoede
   Er staat een aparte paragraaf in de tekst over economisch misbruik met verwijzingen naar financiële afhankelijkheid. Helaas is er weinig vooruitgang op genderinclusief taalgebruik. Er was veel discussie en pushback op woorden als gender-responsive. Ook de bescherming van mensenrechten van lhbtiq+ personen ontbreekt.
4. Intersectionele gedisaggregeerde data
   Het belang van het verzamelen van data op individueel niveau (in plaats van op het niveau van huishoudens) is voor het eerst genoemd in het slotdocument. Ook is er aandacht voor metingen van armoede en welvaart die verder gaan dan het Bruto Binnenlands Product. Het verzamelen en analyseren van data vanuit een intersectioneel perspectief is niet in de tekst gekomen. 
   
5. De rol van jongeren
   Er was dit jaar veel discussie over adolescente meiden, maar uiteindelijk is het toch een aantal keer in de tekst genoemd. Ook was er veel discussie over de rol en het belang van maatschappelijke organisaties en feministische groeperingen. Sommige groepen zijn niet in de tekst gekomen, zoals de lhbtiq+-gemeenschap. En Women Human Rights Defenders worden maar twee keer genoemd. Dit is 11 keer minder ten opzichte van de slottekst van CSW67. Ook staat het versterken van financiering voor door jongeren geleide organisaties niet in de tekst.
   

Vooruitblik CSW volgend jaar: Beijing +30

Volgend jaar is het een bijzonder CSW jaar. De CSW staat dan namelijk in het teken van de Beijing conferentie die dan 30 jaar geleden is. Elk land moet dan een rapportage indienen over wat er de afgelopen vijf jaar op de twaalf thema’s van de Beijing Declaratie en het actieprogramma bereikt is. De deadline hiervoor is 1 juni 2024. Het maatschappelijk middenveld heeft ruimte gekregen om input te leveren op de concept-rapportage via de CSW contactenlijst van WO=MEN.

Andere VN-processen in 2024: ICPD+30 en the Summit of the Future

Dit jaar vinden ook twee andere grote VN-conferenties plaats, die raakvlakken hebben met de CSW. Dit zijn de Commission on Population and Development (CPD) en de Summit of the Future. Beide conferenties zijn belangrijke momenten om aandacht te vragen voor gender, mensenrechten en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. De CPD staat dit jaar in het teken de 30-jarige evaluatie van de uitvoering van het actieprogramma van de ICPD. Dat betekent dat er dit jaar een politieke verklaring uit de onderhandelingen komt. De Summit of the Future wordt een ‘once-in-a-generation opportunity’ genoemd, waarin een uitkomstdocument wordt opgesteld die op actie gericht is. Nederland is op dit moment bezig met de voorbereidingen van deze VN-processen en aan het uitzoeken welke raakvlakken dit bijvoorbeeld heeft met de sustainable development goals. En op welke manier het maatschappelijk middenveld hierbij betrokken kan worden.  

We danken iedereen die heeft bijgedragen aan de CSW68. Samen zetten we ons in voor positieve verandering

Meer weten?

• Lees hier meer over de ervaringen tijdens de CSW 2024 op de WO=MEN blogsite 
• Hier vind je meer informatie, documenten en factsheets over de CSW68. 
• Meer informatie over de CSW69/Beijing+30 vind je op de site van UN-Women