Uit recent onderzoek (TNS NIPO in opdracht van de SGP) blijkt dat ons denken over abortus verandert. Meer jongeren zijn tegen abortus en 91% van de ondervraagden vindt het een goed idee als vrouwen een reden moeten opgeven voor hun abortus. Dat is zorgwekkend. Er is (en er wordt elders) hard gestreden voor het recht op abortus. De persoonlijke keuze voor een abortus of voor het moederschap, dan wel afstaan van een kind, wordt steeds complexer. Terwijl begrip voor die persoonlijke keuze lijkt af te nemen. Deze onderzoeksresultaten mogen niet het eindpunt zijn, maar vormen hopelijk het startschot voor een maatschappelijk debat.

Minder draagvlak voor abortus onder normale omstandigheden

Mensen keuren een abortus om medische redenen eerder goed dan een abortus om psychosociale of praktische redenen. Zo vindt 68% van de ondervraagden een abortus geoorloofd als het kind gehandicapt is, terwijl slechts 37% een abortus geoorloofd vindt als de reden ‘geen kinderwens’ is.

Slechts 33% keurt abortus goed vanwege een verbroken relatie. Ook leeftijd speelt mee. 74% van de 35-54-jarigen en 75% van de 55+ers is voorstander van abortus is, tegenover slechts 66% van de 18-34-jarigen. Bijna iedereen, 91% (!) vindt het een goed idee als vrouwen een reden moeten opgeven voor hun abortus.

Waarom is er behoefte aan een reden? Om te kunnen definiëren wat de juiste redenen zijn?

De resultaten van dit onderzoek zijn zorgwekkend. Het verworven recht op abortus is volgens ondervraagden geen onvoorwaardelijk recht, maar een recht dat je als vrouw alleen hebt onder de juiste omstandigheden. Een schrikbarende 91% vindt het een goed idee om vrouwen een reden te laten opgeven voor de abortus. Wordt dat een open vraag op het formulier of meerkeuze? Ik zou aanvinken als reden: ongewenst zwanger, met een dikke streep onder ongewenst. Waarom is er behoefte aan een reden? Om te kunnen definiëren wat de juiste redenen zijn? Verkrachting wel, slechte relatie of financiële zorgen niet. Verwacht men zo abortussen te voorkomen? De drempel voor een abortus te verhogen?

In de Volkskrant schrijft Jennie Barbier een helder essay waarin ze pleit voor het slechten van het taboe dat abortus omgeeft en opmerkelijk; waarin ze haar persoonlijke ervaringen deelt. Want ondanks dat er dertigduizend abortussen per jaar zijn staan er slechts een handjevol verhalen op internet. Het Fiom, de specialist voor ongewenste zwangerschap en afstammingsvragen pleit eveneens terecht voor een maatschappelijk debat met een rol voor ervaringsdeskundigen.

Iedere abortus is een persoonlijk verhaal en het persoonlijke is politiek

Abortus is een onvoorwaardelijk recht. Ik ben blij het initiatief van de SGP voor dit onderzoek, want het resultaat is alarmerend en alertheid geboden. De publieke opinie over moederschap is klip en klaar: moeders en kinderen zijn heilig. Is het niet op religieuze, dan wel op spirituele basis. In het maatschappelijk debat is dan ook structureel te weinig ruimte voor een realistische blik op het moederschap. Evenals een realistische blik op romantische relaties, of het gezin. Er is in een korte tijd veel veranderd voor vrouwen. We studeren, werken, zijn economisch zelfstandig en gelijkwaardig aan mannen. We hebben ons ontdaan van het huisvrouwensyndroom en daarvoor in de plaats hebben we vrijheid. Die vrijheid betekent dat we onophoudelijk persoonlijke keuzes mogen, maar ook moeten maken. Wel of niet moeder worden, wel of niet nu moeder worden, wel of niet van deze man een kind krijgen? De enige houvast is een innerlijk besef van zingeving. Op individuele basis bepaalt men wat juist is. Of kinderen passen, of juist een kindvrij leven.

Een abortus is geen ingreep die afhankelijk mag zijn van een goede of slechte reden

Om die keuze weloverwogen te kunnen maken is neutrale kennis noodzakelijk. Terwijl idealen en publieke opinie domineren op sociale media, krimpt de ruimte voor realisme en nuance. We moeten eerlijk zijn over ouderschap en relaties. Realistisch over alternatieve gezinsvormen en over kinderen krijgen van de verkeerde man. Die ruimte in het maatschappelijk debat voor realisme en nuance, pakken we terug met verhalen. Persoonlijke verhalen zijn uitermate geschikt om taboes te slechten. Sociologe Orna Danath verzamelde voor haar boek Regretting Motherhood verhalen van moeders met spijt van hun kinderen. De commotie rondom dat boek illustreert hoe eenzijdig we over moeders denken. Zelfs mijn ruimdenkende vrienden op Facebook vonden: Spijt van je kinderen? Dat mag je nooit zeggen. Dat is kindermishandeling. Ze bedoelen: dat mag je niet hebben. Spijt van je kinderen. Maar sommige vrouwen hebben dat wel.

Het moederschap is geen wiskundestelling met goede en foute antwoorden. Een abortus geen ingreep die afhankelijk mag zijn van een goede of slechte reden. Een mening formuleren over abortus vereist empathisch vermogen. Jezelf inleven in de situatie van de ander. Wat mij betreft zouden mensen verplicht deze video over empathie moeten bekijken voordat ze hun mening mogen geven.

De zwijgcultuur over abortus wordt doorbroken door dappere vrouwen, in de hoop dat meer mensen zullen begrijpen wat het inhoudt

Iedere abortus is een verhaal. Een persoonlijk verhaal dat in 2018 openbaar moet worden gemaakt. Het persoonlijke is politiek. Dat was een belangrijke slogan van het feminisme en dat is het nu weer. De zwijgcultuur over abortus wordt doorbroken door dappere vrouwen, in de hoop dat meer mensen zullen begrijpen wat het inhoudt. Zij verdienen daarvoor hulde.

Meer weten over het onderwerp abortus?

Evelien de Jong is gastblogger van Atria. Ze startte de website wilikeenkind.nl; een ‘beslishulp voor slimme dames’. Evelien heeft een dochter. 

Fotocredits: Jaap Herschel, Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad/’t Sticht