Mietje Rutgers-Hoitsema – biografie

19 augustus, 2013

Portret van Marie W.H. Rutgers-Hoitsema, fotograaf onbekend, ca. 1867 (Collectie IAV-Atria)

Maria Wilhelmina Hendrika Hoitsema was feminist, onderwijzer en SDAP-lid. Mede-oprichter van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht en de Vereeniging ter behartiging van de belangen der Vrouw. Ze streed voor gelijke rechten en tegen de dubbele moraal. Ze was de dochter van Synco Hoitsema, predikant, en Rika van Bolhuis. Op 3 augustus 1885 trouwde zij met weduwnaar en arts Jan Rutgers. Dit huwelijk bleef kinderloos. Wel voedde ze de 3 kinderen van haar man op. Ze publiceerde onder de naam Mevr. Dr. J. Rutgers-M.W.H. Hoitsema, of onder het pseudoniem Amalasuntha.

Wie: Mietje Rutgers-Hoitsema
Alternatieve naam: Maria Wilhelmina Hendrika Hoitsema, Mietje Hoitsma, Mevr. Dr. J. Rutgers-M.W.H. Hoitsema, Amalasuntha
Geboortedatum: 10 juli 1847
Geboorteplaats: Britsum (Friesland), Nederland
Sterfdatum: 25 oktober 1934
Plaats van overlijden: Rijswijk, Nederland

Het leven en werk van Mietje Rutgers-Hoitsema

Als onderwijzer en schoolhoofd pleitte Hoitsema voor beter onderwijs voor meisjes, waaronder kook- en huishoudscholen. Ze nam deel aan de strijd tegen de reglementering van de prostitutie en aan de beweging voor reformkleding.

Mietje Rutgers-Hoitsema was actief in vele commissies, besturen en verenigingen die de belangen van vrouwen behartigden. In 1894 was ze medeoprichter van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht. In Rotterdam werd ze president van de eerste afdeling. Een jaar later richtte ze in Rotterdam de Vereeniging ter behartiging van de belangen der Vrouw op. Ze organiseerde namens deze vereniging in 1898 enkele geruchtmakende lezingen over de intellectuele capaciteiten van vrouwen.

In 1895 richtte zij de Rotterdamsche Buurtvereeniging Ons Thuis op, die als doel had de ontwikkeling van vrouwen en kinderen en gezinnen uit de arbeidersklasse te bevorderen. Na pleidooien van Hoitsema kwam in 1898 de Vereeniging Onderlinge Vrouwenbescherming tot stand. Deze wilde hulp bieden aan ongehuwde moeders, uitgaande van het recht op moederschap. Vrouwen zetten zich persoonlijk in om ‘verleide en bedrogen zusters’ te helpen.

Hoitsema was actief rond de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid in 1898. In hetzelfde jaar was ze medeoprichter van de Nationale Vrouwenraad, een federatie van vrouwenorganisaties, en ze werd vice-president. In 1899 was ze medeoprichter van de School voor Maatschappelijk Werk in Amsterdam. Van 1899 tot 1912 was zij president van de Nieuw-Malthusiaansche Bond, die ‘bewuste regeling van het kindertal’ wilde.

SDAP

Eind jaren 90 werd Hoitsema lid van de SDAP. Binnen de SDAP pleitte ze tegen aparte bescherming van vrouwenarbeid, omdat dit de economische bewegingsvrijheid van vrouwen beperkte. In 1901 richtte ze dan ook het Nationaal Comité inzake Wettelijke Regeling van Vrouwenarbeid op. Maar voor haar ideeën over de dubbele uitbuiting van vrouwen kreeg zij in de SDAP geen steun. Partijleider Troelstra vond de opheffing van klassenverschillen urgenter dan die van sekseverschillen. Bovendien gaf het partijbestuur het vrouwenkiesrecht geen prioriteit. In 1905 stapte ze uit de SDAP.

Op het internationaal congres van de Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht in Stockholm nam Hoitsema het initiatief tot oprichting van de Internationale Correspondentie en werd internationaal secretaris. Deze organisatie was gericht tegen arbeidsbescherming naar sekse. Ze was in 1903 medeoprichter van de Vereeniging Nationaal Comité inzake Wettelijke Regeling van Vrouwenarbeid en werd de eerste president. Ook was ze president van de enquêtecommissie die de gevolgen onderzocht van het Koninklijk Besluit van 2 maart 1904, waardoor gehuwde vrouwen bij de PTT met ontslag werden bedreigd.

Website: socialhistory.org – biografie Hoitsema

Publicaties van Mietje Rutgers-Hoitsema

Gedenkboek bij het 25-jarig bestaan van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht, 1894-1919, E. v.d. Hoeven, G. van Leeuwen-van Marsveen, M.W.H. Rutgers-Hoitsema (1919)
Waarde voorstander(ster), M.W.H. Rutgers-Hoitsema, Martina G. Kramers, W. Drucker, M.J. de Soete (1916)
De vrijzinnige concentratie en de vrouwenbeweging (1916)
Wetsartikelen en koninklijke besluiten waaruit blijkt, dat de vrouw reden heeft over achterstelling te klagen en op herziening of intrekking daarvan aan te dringen (1913)
Vrouwenbeweging en geboortecijfers, Ch. V. Drysdale, M.W.H. Rutgers-Hoitsema (1912)
Bescherming van vrouwenarbeid of algemene arbeidsbescherming? nader uitgewerkte rede (1910)
Arbeid van de gehuwde vrouw: Rede (1910)
Studie-materiaal voor vrouwenkiesrecht, F.S. van Balen-Klaar (bijdr.), [et al.]; Vereeniging voor vrouwenkiesrecht (1907)
Nogeens: Arbeidswetgeving en biezondere bescherming van vrouwenarbeid: Antwoord aan Henriëtte Roland Holst (1904)
Arbeidswetgeving en bizondere bescherming van vrouwenarbeid (1903)
Voordracht, gehouden dor Mevrouw Rutgers-Hoitsema op de Algemeene Vergadering van den Nationalen Vrouwenraad van Nederland, in het Gebouw van Kunsten en Wetenschappen te Utrecht, op 15 april 1903
Bespreking van het prostitutievraagstuk op de Openbare Vergadering van den Nationalen Vrouwenraad van Nederland te Rotterdam op 2 april 1902. (1902) Lezingen van Aletta Jacobs. Klerck-van Hogendorp, Mr. A. de Graaf, en Mw. Rutgers.
Zeden en wetten in woord en beeld (1901)
De prostitutie te Rotterdam en de strijd tegen de reglementeering in den gemeenteraad (1901?)
Pleidooi voor het recht der vrouw; herdruk van een brochure in 1870 geschreven door eene vrouw / M.W.H. Rutgers-Hoitsema (inl.) (1895)