Meest ingrijpende feministische gebeurtenissen in 2017
Tekst: Mensje van Puffelen
Met recht wordt 2017 gezien als een stormachtig, in zowel positieve als negatieve zin, jaar op het gebied van feminisme specifiek en vrouwen algemeen. Iets dat blijkt uit Time Magazines keuze om de vrouwen die zich uitspraken via #MeToo, die ze de “Silence Breakers” noemden, tot persoon van het jaar te verkiezen. Zo ook verkoos het online woordenboek Merriam-Webster “feminism” tot het woord van het jaar omdat het meest opgezochte woord was. Hieronder de gebeurtenissen op chronologische volgorde.
1. International Womens March
Naar aanleiding van de verkiezing van president* Donald Trump en zijn inauguratie op 20 januari, vond op 21 januari de International Womens March plaats. Het vormde een wereldwijd protest tegen anti-vrouwen en anderzijds beledigende uitspraken van Trump en om te pleiten voor beleid dat mensenrechten in acht neemt. Mensenrechten zoals vrouwenrechten, recht op gezondheidszorg, reproductieve rechten, LGBTQ rechten, raciale gelijkheid en vrijheid van religie.
2. Patricia Paay werd gechanteerd
Televizier berichtte op 7 februari dat Patricia Paay vanwege een zakelijk conflict werd gechanteerd met de inhoud van een seksfilmpje. Om het te voorkomen schakelde ze de hulp in van misdaadjournalist John van den Heuvel die haar aanraadde aangifte te doen. Het werd op 9 februari alsnog gepubliceerd en gretig en lachend door Nederland verspreid. Onder het kopje “Mag Patricia Paay zich met jouw maandagavondmissionaris bemoeien?”, legt feministisch columniste Meredith Greer op Joop.nl nog eens uit dat het maken en delen van seksueel beeldmateriaal tegen iemands wil in strafbaar is. “Wie geen persoonlijke toestemming heeft gekregen van Patricia Paay om dit filmpje te bekijken en het toch doet, schendt haar privacy en tast haar aan in haar seksuele autonomie. Iedere keer dat er op dat filmpje wordt geklikt wordt een vrouw gedwongen om over haar persoonlijke grenzen heen te gaan.”
3. I really don’t know what my tits have to do with it
Emma Watson, ambassadeur voor de feministische HeforShe Campagne, werd in maart bekritiseerd op haar feminist zijn naar aanleiding van een foto in Vanity Fair waarin ze geen bh draagt. Ze reageerde op de “controverse” tijdens een interview in verband met haar rol als Belle in Beauty and the Beast. “Feminism is not a stick with which to beat other women with. It’s about freedom, it’s about liberation, it’s about equality. I really don’t know what my tits have to do with it.”
4. Virulente misogynie op GeenStijl en Dumpert wordt aan de kaak gesteld
Op 5 mei riepen in de Volkskrant ruim honderd vrouwen uit de media op tot boycott door de adverteerders op de websites GeenStijl en Dumpert. Onder de honderd vrouwen bevonden zich onbekende en meer bekende vrouwen zoals bijvoorbeeld Eva Jinek en Claudia de Breij. De actie werd genomen naar aanleiding van het virulente seksisme dat ruimte krijgt op deze websites. Toen GeenStijl een foto van Volkskrant Journaliste Loes Reijmer plaatste met de vraag “Zou u haar doen?” werd er gereageerd met overtreffende trap onsmakelijke reaguursels zoals ‘Ik zou haar overdwars in alle gaatjes nemen. Lekker langzaam volpompen. Om daarna keihard haar mond over mijn keiharde lid te trekken. Hard duwen op dat hoofd. Kokhalzend krijgt ze mijn warme zaad. Hmm.’
“Zou u haar doen?”
Begin maart publiceerde de Volkskrant een enquete die was gehouden onder vrouwelijke opiniemakers. Daaruit bleek dat twee op de drie vrouwen last hebben van onlinebedreigingen en noemden velen de aanjagende rol die Geenstijl daar regelmatig bij speelt. De actie werd een redelijk succes en adverteerders zoals Grolsch WNF en de Persgroep trokken zich terug.
5.Uitspraken in juridisch proces tegen bedreigers Simons
Sylvana Simons spreekt zich al een aantal jaar uit tegen racisme, zoals in 2015 bij DWDD met Martin Simek waarin hij de term “zwartjes” gebruikt. Zie hieronder:
Martin Simek en Sylvana Simons
Ze is als zodanig doel geworden van de meest extreem racistische en misogyne verwensingen op het internet. “Verwensingen” is eerlijk gezegd een makke term voor wat Simons aan agressie ontmoet. Doodsbedreigingen, bedreigingen van verkrachting en allemaal met een racistische ondertoon. Zoals het beruchte videofilmpje waarin Simons werd gephotoshopt en waarin mensen door de Ku Klux Klan gelyncht en opgehangen worden. In april 2017 werden tweeëntwintig mensen door de Amsterdamse rechtbank vervolgd voor opruiing en racistische belediging van Sylvana Simons. Met de uitspraak van 18 mei hoopt de rechtbank op een ‘afschrikwekkend effect’. De straffen varieerden van geldboetes vanaf 150 euro tot werkstraffen van 80 uur.
6. What Happened
Hillary Clinton, of HRC zoals ze liefkozend wordt genoemd, publiceerde op 12 september haar boek What Happened over de presidentsverkiezing die ze in 2016 verloor van Donald Trump. Gezien ze een hoofdstuk aan gender besteed en de eerste vrouwelijke presidentskandidaat was wordt in interviews veel gevraagd naar haar ervaringen met seksisme. Volgens HRC moeten de Verenigde Staten in het reine komen met “the endemic sexism and misogyny” in de politiek.
Ook vertelt ze dat ze overmatig vaak werd gevraagd naar haar motivatie om zich verkiesbaar te stellen als presidentskandidaat, terwijl haar mannelijke collega’s de vraag veel minder gesteld kregen. “I didn’t hear Marco Rubio or Ted Cruz or Bernie Sanders asked that question, as though there was something hidden or so unusual about a woman stepping forward and saying, ‘you know I think I could be a good president, I hope you’ll support me.’”
7. Wildplas protest tegen gebrek openbare vrouwentoiletten
Geerte Piening (23) kreeg een wildplasboete tijdens een stapavond in 2015. Nadat ze de kroeg had verlaten, moest ze op straat plotseling nodig plassen. Ze mocht het café niet meer in. Er waren in de omgeving nergens openbare toiletten voor vrouwen te vinden. Daarom besloot ze haar behoefte te doen achter een betonblok. Drie politieagenten zagen het en slingerden Piening op de bon.
Daarop tekende Piening protest aan tegen de boete. Ze vond het oneerlijk dat er voor mannen in het Amsterdamse stadscentrum 35 wc’s zijn, tegenover één voor vrouwen. Piening, die haar eigen verdediging voerde, wilde dat onrecht met de gang naar de rechter aankaarten. “Er moet toch iets geregeld worden voor vrouwen, dat gebeurt anders niet”, zei ze twee weken geleden tegen NRC. Piening schaarde in no-time medestanders en in navolging van de Dolle Mina’s werd Amsterdam opgeschud door een heus wildplasprotest.
8. Nasty Women Carmen Yulín Cruz
Bijna een maand na orkaan Irma, en de smeekbedes van de burgemeester van de Puerto Ricaanse hoofdstad San Juan, blijft adequete hulp van de Amerikaanse overheid voor het door twee orkanen getroffen Puerto Rico nog altijd uit. Burgemeester Carmen Yulín Cruz werd op 30 september in een tweet van Donald Trump verweten dat ze zich “nasty” gedroeg door (letterlijk) te smeken om hulp.
The Mayor of San Juan, who was very complimentary only a few days ago, has now been told by the Democrats that you must be nasty to Trump
Tijdens een interview een aantal dagen later verscheen Cruz in een t-shirt met de opdruk “Nasty”, refererend aan de aan haarzelf gerichte tweet als ook aan wat Trump Clinton noemde in de verkiezingen van 2016.
9. #MeToo
Toen Harvey Weinstein, één van Hollywood’s machtigste mannen, werd beschuldigd van seksuele intimidatie en verkrachting opende de doos van Pandora. The New York Times brak als eerste het nieuws op 5 oktober en interviewde acht van zijn (vermeende) slachtoffers. Dit werd opgevolgd door een verdiepend artikel in The New Yorker. De stof die deze initiele beschuldiging deed opwaaien werd al gauw productief omgezet tot een hashtag. Actrice Alyssa Milano tweette het voorstel om Tarana Burke’s hashtag #MeToo te gebruiken door iedereen die seksueel geweld was aangedaan en zo aan te tonen hoe alomvattend seksueel geweld eigenlijk is.
If you’ve been sexually harassed or assaulted write ‘me too’ as a reply to this tweet – Alyssa Milano
#MeToo ging viral over de hele wereld. De hashtag gaf vrouwen èn mannen de ruimte om te delen hoe ook zij te maken kregen met seksueel geweld. De hashtag werd een beweging en bewees zijn missie: seksueel geweld is pervasief. Er werden daders ontslagen en slachtoffers gehoord maar ook waren er reacties die corresponderen met patriarchale culturele scripts zoals schuldvraagomkering en de beschuldiging van hysterie of een heksenjacht. Wat je mening ook moge zijn over #MeToo het heeft voor altijd het culturele landschap omtrent seksueel overschreidend gedrag veranderd. Het leverde de “Silence Breakers” de titel van Time Magazine’s persoon van het jaar op, en een buitengewone reckoning (afrekening in het Nederlands) van vrouwen in reactie op de altijd geeiste stilte over het onderwerp.
10. Pas in 2019 vieren we 100 jaar kiesrecht
Het ministerie van Binnenlandse zaken en het instituut ProDemos wilden eind 2017 de aftrap geven voor twee feestelijke jaren vanwege honderd jaar kiesrecht. Kamervoorzitter Arib voelde daar niks voor. Naast wat praktische bezwaren berichtte de NOS op 4 november dat Arib vond dat het kiesrecht pas zou moeten worden gevierd in 2019, als ook vrouwen 100 jaar mogen stemmen. Met wat gemor stemde het ministerie toe en zal de viering plaatsvinden in 2019.
