Foto: Aron Ouwerkerk ontvangt Johanna Naberprijs, Ellen Boonstra, 2023

Aron Ouwerkerk wint de Johanna Naberprijs 2023! Gefeliciteerd! In zijn scriptie beschrijft hij de vroegmoderne, geleerde Elisabeth Koolaart-Hoofman (1664-1736). Ouwerkerk gebruikt deze niet zo bekende Haarlemse koopmansvrouw om kritiek te leveren op de bestaande historiografie over de deelname van vrouwen aan de Republiek der Letteren. De Johanna Naberprijs wordt jaarlijks uitgereikt door Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis, en de Vereniging voor Gendergeschiedenis (VVG). Aron Ouwerkerk wint een bedrag van 500 euro en krijgt de gelegenheid om een artikel te schrijven voor het tijdschrift Historica.

Elisabeth Koolaart en de Republiek der Letteren

Door middel van een analyse van de correspondentie tussen Elizabeth Koolaart en Harderwijkse professor Van Almeloveen, trekt Ouwerkerk bestaande ideeën over de deelname van vrouwen aan de Republiek der Letteren in twijfel. Door een uitvoerige analyse van de brieven ontdekt Ouwerkerk bovendien dat de band tussen Koolaart en Van Almeloveen niet kan worden beschreven worden als een student-patron relatie. Integendeel: er was sprake van een gelijkwaardige uitwisseling tussen deze twee intellectuelen.

Daarnaast wordt er een belangrijk onderscheid gemaakt tussen de motivatie van Koolaart om deel te nemen aan de Republiek der Letteren en de consequentie van zichtbaarheid van vrouwelijke geleerden destijds. Het was voor Koolaart belangrijker om deel te nemen aan geleerde discussies dan om daadwerkelijk te publiceren. Ouwerkerk keert zich daarmee tegen de conclusie dat ‘niet publiceren’ betekende dat vrouwen zichzelf niet serieus namen of niet serieus genomen werden.

Juryleden prof. dr. Geertje Mak, prof. Henk de Smaele en oudwinnaar Antje van Kerckhove waren het unaniem eens: “een werkelijk perfecte scriptie, waar alles aan klopt. Het is een prachtig meeslepend verhaal dat tegelijkertijd genuanceerd en gedetailleerd is en van kritische zin getuigt”. De jury was niet alleen onder de indruk van de scriptie maar ook van de bijgevoegde literatuur. Dit bestond onder andere uit de complete correspondentie tussen Koolaart en Van Almeloveen. Dit gaf de juryleden een unieke kans om verder te kijken dan alleen de scriptie zelf, en een dieper begrip te krijgen van zowel het creatieve proces als de historische context.

Over de Johanna Naberprijs

De Johanna Naberprijs voor de beste afstudeerscriptie op het gebied van vrouwen- en/of gendergeschiedenis aan Nederlandse en Vlaamse universiteiten is dit jaar voor de 21e keer uitgereikt. Juryvoorzitter Geertje Mak presenteerde tijdens de prijsuitreiking op de Gendergeschiedenisdag op 18 november 2023 het juryrapport waarna de winnaar bekend werd gemaakt. Het doel van de Johanna Naberprijs is het bevorderen van onderzoek op het gebied van vrouwen- en gendergeschiedenis.