Op 30 augustus jl. is Claire Posthumus, oud-bibliothecaris van het Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging (IAV), overleden. Ze was tevens de dochter van één van de oprichters van het IAV, Willemijn Posthumus-van der Goot.

Claire Candide Posthumus werd geboren in 1938, vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Ze was dochter van 2 bijzondere mensen: Willemijn H. Posthumus-van der Goot en Nicolaas W. Posthumus. Haar vader was historicus en oprichter van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG). Haar moeder was de eerste vrouwelijke gepromoveerde econoom van Nederland, feminist en medeoprichter van het Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging (nu Atria) in 1935.

De bekende schilder Edgar Fernhout maakte dit prachtige dubbelportret van Willemijn Posthumus-van der Goot en Claire Posthumus in 1950. De gelegenheid voor dit schilderij was de 70e verjaardag van hun man respectievelijk vader. In collectie IAV-Atria.

Bibliothecaris bij het IAV

Na haar studie geschiedenis en bibliotheekwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam ging Claire Posthumus in 1974 werken als bibliothecaris bij het Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging (IAV, later IIAV). Het instituut had onderdak gevonden in het souterrain van het toenmalige IISG-gebouw (Herengracht 262-266) en bestond uit niet meer dan een lokaal met een achterkamertje. Dat raakte voller en voller, omdat Posthumus zich vol overgave op de acquisitie van boeken, rapporten en andere bronnen over en van vrouwen stortte.

“Maar de tijdgeest van de jaren zeventig goed aanvoelend struinde Claire, gewapend met boodschappentassen zoveel mogelijk vrouwenmanifestaties en –demonstraties af om brochures en pamfletten te scoren. Ook haalde zij weer hele archieven binnen, zoals die van Nellie van Kol en van Het Jaar van de Vrouw (1975).”

Aldus Peter-Paul de Baar (oud-hoofdredacteur van Ons Amsterdam en tevens een regelmatige bezoeker van het IIAV) die haar ergens in 1976 voor het eerst ontmoette, toen hij als geschiedenisstudent met een aantal anderen onderzoek deed naar vooroorlogse Amsterdamse naaisters.

Claire Posthumus heeft een sleutelrol gespeeld in het verzamelen en toegankelijk maken van het erfgoed van vrouwen. Mede door de opkomst van ‘vrouwengeschiedenis’ als nieuw onderzoeksterrein, kwamen er al snel honderden bezoekers per maand. Het instituut verhuisde in 1981 naar een ruimer pand aan de Keizersgracht 10 en in 1994 naar de Gerardus Majellakerk op het Obiplein.

Medewerkers van het IAV tussen bergen boeken en uitpuilende boekenkasten. De foto’s werden in 1978 gemaakt om aan te tonen dat er dringend behoefte is aan nieuwe huisvesting. v.l.n.r: Mieke Brenninkmeijer, Sacha Vries, Claire Posthumus, Evelien Rijsbosch, Hil Westra-van den Hooff. © onbekend, collectie IAV-Atria

Peter-Paul de Baar:

“Die verhuizingen illustreerden ook een stevige schaalvergroting, met alle besognes van dien. Hoe dan ook: Claire bewoog (hoewel vaak morrend) mee met de veranderingen, tot haar vertrek in 1998.”

Harriet Freezerring voor Claire Posthumus

Als waardering voor haar werk voor de vrouwenbeweging ontving Posthumus in 1991 de Harriet Freezerring, een prijs van het feministische maandblad Opzij. Na haar pensioen ging ze verder met schilderen. In de jaren 90 had ze schilderlessen gevolgd bij Cornelia Vrolijk en daarna een aantal jaar bij beeldend kunstenaar Peter Schenk. Regelmatig exposeerde ze in binnen- en buitenland, en vanaf ca. 2000 was ze actief als schildersmodel.

Lees verder:

• Een klein deel van haar archief bij Atria
• Grootste deel van haar archief is ondergebracht bij het IISG
• Biografische knipselmap (nr. 4034), in te zien in de bibliotheek
• ‘Het gedachtengoed van vrouwen mag niet verloren gaan’: Harriët Freezerring voor Claire Posthumus van het Vrouwenarchief, Opzij, december 1991
• Een uur Ischa, gesprek met o.a. Claire Posthumus
• Veertig jaar Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging (1939-1975), Claire Posthumus, Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 1975, no. 3, p. 385 – 393
• Annie Romein-Verschoor: bibliografie 1910-1985: boeken, vertalingen, artikelen, besprekingen, Claire Posthumus (redactie), 1990

Foto: Claire Posthumus, © onbekend, collectie IAV-Atria