Joke Smit – biografie

biografie

Portret van Joke Smit tijdens bestuursvergadering van MVM bij haar thuis. Fotograaf: waarschijnlijk Binky Berger, 1969 (Collectie IAV-Atria)

Joke Smit was feminist, wetenschapper en ‘werkende moeder’ die met haar artikel ‘Het onbehagen van de vrouw’ in 1967 de aanzet gaf tot ‘de tweede feministische golf’ in Nederland.

Het leven en werk van Joke Smit

Johanna Elisabeth Smit was de dochter van Johannes Jacobus Smit, hoofd van een ULO, en Johanna Elisabeth Koenderink, lerares aan een huishoudschool. Van 1956 tot 1974 was Joke Smit gehuwd met Constant Kool, leraar wiskunde, later statisticus. Ze kregen drie kinderen. Haar latere partner was de jurist Jeroen de Wildt. Joke Smit studeerde Frans in Utrecht en Amsterdam.

Wie: Joke smit
Geboortedatum: 27 augustus 1933
Geboorteplaats: Utrecht, Nederland
Sterfdatum: 19 september 1981
Plaats van overlijden: Utrecht, Nederland
Alternatieve naam: Johanna Elisabeth Smit, Joke Kool-Smit

Als journaliste was Joke Smit in haar tijd een van de weinige betaald werkende moeders. In het artikel ‘Het onbehagen bij de vrouw’ in ‘De Gids’ schreef ze over de problemen die zij als werkende moeder ondervond. Dit geruchtmakende artikel wordt beschouwd als het begin van de tweede feministische golf in Nederland. Het riep zoveel herkenning op bij andere vrouwen dat Kool-Smit op 26 oktober 1968 de actiegroep Man-Vrouw Maatschappij (MVM) oprichtte. Ze deed dit samen met wetenschappelijk medewerkster, journaliste en politica Hedy d’Ancona.

Joke Smit werd een icoon van de Nederlandse tweede feministische golf. MVM ontwikkelde zich onder haar voorzitterschap tot een radicale feministische organisatie die uniek was voor Europa, omdat ze samenwerking met mannen niet uitsloot. Joke Kool-Smit vond een praktische aanpak van maatschappelijke veranderingen belangrijker dan theoretische discussies. In 1969 schreef ze een politieke analyse van de weerstanden tegen feminisme en feministische vrouwen: ‘Rok en rol. Vrouw (en man) in een veranderende samenleving’. Dit boek vormde het beginselprogramma voor MVM. MVM was de bakermat van veel feministische initiatieven en wist de Nederlandse politiek te bewegen tot het voeren van een emancipatiebeleid.

Joke Kool-Smit bekritiseerde de seksistische inhoud van bepaalde tv-programma’s en maakte vanaf 1971 deel uit van de programmaraad Televisie van de NTS (later NOS). Ze pleitte voor een feministisch televisieprogramma, dat in 1975 werd uitgezonden onder de titel ‘Ot… en hoe zit het nu met Sien?’

Als lid van de Commissie Vormings- en Ontwikkelingswerk voor Volwassenen schreef Kool-Smit in 1973 de beleidsnota over volwasseneneducatie ‘De moeder van Marie kan méér!’ Ze was van 1974 tot 1981 bovendien lid van de door de regering geïnstalleerde Emancipatiekommissie. In die hoedanigheid had ze grote invloed op het ‘emancipatiebeleid’ van de overheid; deze term bedacht ze in 1973.

Kool-Smit zat in de redactie van het literaire tijdschrift ‘Tirade’. Vanaf 1967 was ze wetenschappelijk hoofdmedewerkster aan het Instituut voor Vertaalkunde van de Universiteit van Amsterdam. Ze zat vanaf 1971 in de (kern)redactie van het PvdA-blad ‘Socialisme en Democratie’.
Lees ook: Joke Smit icoon van de tweede feministische golf

Biografie van Smit, Johanna Elisabeth