Henriëtte Roland Holst – biografie

biografie

zwart wit portret van henriette roland holst

Beeld: Portret van dichteres en schrijfster Henriëtte Roland Holst-van der Schalk, zittend aan haar werktafel. Fotograaf onbekend, 1936, Collectie IAV-Atria

Henriëtte Roland Holst was dichter, schrijver en socialistisch propagandist voor de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP). Ze is geboren onder de naam Henriëtte Goverdine Anna van der Schalk als dochter van Theodoor Willem van der Schalk (notaris) en Anna Ida van der Hoeven. In 1896 trouwde ze met de beeldend kunstenaar Richard Roland Holst. Het huwelijk bleef kinderloos.

Het leven en werk van Henriëtte Roland Holst

Roland Holst was een bekend dichter en ze werd sterk beïnvloed door de ideeën van de socialisten Karl Marx en William Morris. Naast lyriek publiceerde zij toneelstukken en biografieën. Rode draad in haar werk is de hoop op de komst van het socialisme en droefheid over het feit dat haar idealen in de politieke praktijk telkens vastliepen.

Wie: Henriëtte Roland Holst
Alternatieve naam: Henriëtte Goverdina Anna van der Schalk
Geboortedatum: 24 december 1869
Geboorteplaats: Noordwijk, Nederland
Sterfdatum: 28 november 1952
Plaats van overlijden: Amsterdam, Nederland

Van 1897 tot 1911 was zij lid van de SDAP, net als haar echtgenoot. Zij kwam in het partijbestuur en in 1900 was ze afgevaardigde op het congres van de Socialistische Internationale in Parijs. Ze werd propagandist en theoreticus van het historisch materialisme. Tevens redactielid van het marxistische maandblad ‘De Nieuwe Tijd’.

In de SDAP behoorde ze tot de principieel-revolutionaire linkervleugel. Op internationale socialistische congressen kwam Roland Holst in contact met vooraanstaande leiders en theoretici als Rosa Luxemburg, Karl Liebknecht, Clara Zetkin, Alexandra Kollontaj, Leon Trotskij en anderen.

In 1915 was Roland Holst oprichter van het Revolutionair-Socialistisch Verbond, dat in 1916 samenging met de Sociaal-Democratische Partij (SDP). Na het uitbreken van de Russische Revolutie verklaarde deze partij zich solidair met de bolsjewieken, wijzigde haar naam in Communistische Partij Holland (CPH) en sloot zich aan bij de Komintern. Henriëtte stapte in 1927 uit de partij. Ze was teleurgesteld in de ontwikkelingen in Rusland na de revolutie.

Aanvankelijk was ze revolutionair-socialistisch. Maar ze ontwikkelde zich later tot religieus en ethisch geörienteerd socialiste. Ze stond achter de principes van geweldloze opstand en sociale verdediging, zoals verkondigd door Tolstoj en Gandhi.

Roland Holst had speciale aandacht voor onderdrukte en achtergestelde vrouwen. Arbeidersvrouwen hadden volgens haar meer belang bij de klassenstrijd dan bij de seksestrijd van het ‘burgerlijk feminisme’. Gezien de dubbele taak van beroepsarbeid en de plichten als huisvrouw kon alleen het socialisme vrouwen bevrijden. Ze vond de Nationale Tentoonstelling van vrouwenarbeid van 1898 te ‘burgerlijk’ opgezet. En ze verdedigde de bijzondere bescherming van vrouwen werkzaam in de industrie.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was ze actief in het verzet. Na de oorlog maakte ze deel uit van de redactie van ‘De Vlam’, de voortzetting van het illegale blad ‘De Vonk’. In 1947 kreeg ze een eredoctoraat aan de Universiteit van Amsterdam. Ze steunde de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië al in de jaren twintig en keerde zich tegen de koloniale oorlog in 1947.

Auteur biografie: Mariek Hilhorst

Website: Biografie Henriette Goverdine Anna van der Schalk