In de zomer van 1913 bezochten zo’n 200.000 mensen de groots opgezette tentoonstelling ‘De Vrouw 1813-1913’ op een terrein aan de Amsteldijk in Amsterdam. Dat jaar bestond het Koninkrijk der Nederlanden 100 jaar.

Feministes Rosa Manus en Mia Boissevain grepen het jubileumjaar aan om te laten zien dat ook vrouwen de vorige eeuw op veel vlakken hadden bijgedragen. Om die reden was de tentoonstelling ‘De Vrouw 1813-1913’ ook een pleidooi voor algemeen kiesrecht, óók voor vrouwen. De zalen werden ingericht rondom thema’s als arbeid, kunst en sport, maar ook de koloniën. Ook was er een speciale ruimte over kiesrecht. De bovenste foto geeft een mooi beeld van wat daar te zien was.

‘Schitterende propaganda voor de vrouwenzaak’

Speciaal voor de opening kwam de Amerikaanse suffragette Carrie Chapman Catt naar Nederland. Zij sprak op de opening over de tentoonstelling als ‘schitterende propaganda voor de vrouwenzaak’. Daarmee doelde zij op het onderwijzende karakter, dat dit soort manifestaties in deze tijd kenmerkte. Als relatief nieuw fenomeen waren tentoonstellingen rond 1900 razend populair. Ze werden vaak ingezet als medium om ‘het volk’ te onderwijzen. Het publiek moest visueel geprikkeld worden. Niet alleen werden voorwerpen getoond, maar ook informerende prenten en aangeklede poppen. De drijvende krachten achter ‘De Vrouw 1813 – 1913’ staken veel aandacht in de visuele presentatie van de informatie die ze over wilden brengen, zoals de bovenste foto ook laat zien.

Kiesrechtzaal

Misschien wel het belangrijkste onderdeel van de tentoonstelling was de Kiesrechtzaal, die hier op de foto te zien is. Op deze plek presenteerden drie vrouwenkiesrechtverenigingen tezamen hun vaandels, affiches en andere memorabilia die ze hadden voortgebracht. Maar ook zagen bezoekers hier ‘propagandaprenten’ over de belemmeringen van het leven van vrouwen. En wereldkaarten waarin de landen met vrouwenkiesrecht waren gemarkeerd.

Bijzonder is dat veel van wat we op deze foto zien, terugkomt in de Collectie IAV-Atria. Zo maken het vaandel van de Alkmaarse afdeling van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht, rechts achter de toonbank, en het sierbord links daarvan van oudsher onderdeel uit van onze collectie. Het vaandel  van de Vereeniging dat prominent links van de gastvrouw hangt, zien we terug op een foto van een demonstratie in Amsterdam een jaar later. De ingelijste prenten vinden we in gereproduceerde vorm terug als ansichtkaart of als bijgevoegde lithografie in het Maandblad voor Vrouwenkiesrecht. Helemaal toevallig is dit natuurlijk niet. Zowel de archieven van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht als van de tentoonstelling De Vrouw 1813 – 1913 zijn ondergebracht in de Collectie IAV-Atria.

Auteur: Tessel Dekker