De eerste week zit erop! Een week van online aanwezigheid in New York waar VN-leiders en afgevaardigden van lidstaten en NGO’s online inlogden. Zo nemen wij virtueel deel aan de grootse jaarlijkse bijeenkomst op het gebied van vrouwenrechten: the Commission on the Status of Women (CSW). Hier wordt besproken hoe gendergelijkheid kan worden bevorderd en wat vrouwen en meisjes belemmert op het gebied van gelijke participatie. Er zijn onderhandelingen over een slotdocument, waarin staat welke stappen nodig zijn om gendergelijkheid dichterbij te brengen.

NGO vertegenwoordigers (ook uit Nederland) spelen hierbij een cruciale rol. Zij weten precies welke schendingen van vrouwenrechten er plaatsvinden in hun land of regio. Zij weten wat Covid-19 voor gevolgen heeft. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de alarmerende toename van kindhuwelijken maar ook aan verergering van huiselijk geweld. Zij weten hoe de Black Lives Matter protesten in verschillende landen tot verschillende nationale discussies en acties leidden, ook gelinkt aan vrouwenrechten. Het werk van de lidstaten en VN-leiders is politiek, ze moeten hun woorden wegen. Het is daarom goed om ook  NGOs vertegenwoordigd te hebben die geen blad voor de mond hoeven te nemen. Zij zitten veelal niet direct aan de onderhandeltafel, maar leveren informatie aan. Ook dit jaar waren ze strijdvaardig om hun geluid te laten horen, kwamen ze online samen om strategieën te bepalen en proberen ze overheden te overtuigen van hun standpunten.

Participatie en besluitvorming in de spotlight

Dit jaar is het thema: participatie en besluitvorming van vrouwen. Met ook aandacht voor geweld tegen vrouwen. Ook Nederland zelf heeft nog veel werk te verzetten.  Wist je dat Nederland onlangs daalde in de Gender Global Gap Index naar de 38^e plek? En dat dus landen als Mexico, Slovenië en Uruguay beter scoren? Dat komt o.a. doordat we slechter scoorden op het aantal vrouwen dat politieke invloed heeft (nu nog minder dan een derde in de Tweede Kamer). Ook op het aantal vrouwen in leidinggevende posities buiten de politiek scoort Nederland niet goed.

Het thema participatie riep natuurlijk meteen de vraag op hoe makkelijk het zou zijn voor NGOs om te participeren in deze online CSW. Een aantal drempels voor participatie vielen weg doordat er niet naar New York afgereisd hoefde te worden. Geen geweigerde visa meer voor NGOs uit landen waar de VS slechte banden mee heeft. Of hoge reis- en verblijfskosten die voor kleine NGOs nauwelijks op te brengen zijn. En wellicht zouden mensen die anders niet zouden aanhaken, bijvoorbeeld door een chronische ziekte, handicap of zorgtaken nu wel makkelijker mee kunnen doen vanuit huis.

Maar de online CSW levert ook nieuwe uitdagingen op. Lang niet iedereen heeft goed toegang tot internet: er is sprake van een “digitale kloof”. Tussen mensen die toegang tot ICT hebben en digitale vaardigheden hebben om deel te nemen. De meest gemarginaliseerde groepen vrouwen in minder welvarende landen hebben dit vaak niet. Hun cruciale stem ontbrak.

Hoe zag de eerste week eruit?

De eerste week vulde zich met dagelijkse strategie meetings om kennis te delen met progressieve vrouwenrechtennetwerken van over de hele wereld. Ik bezocht online evenementen (lastig kiezen tussen de honderden!). En we hadden als NGOs een bijeenkomst met onze eigen overheid om onze prioriteiten nog eens extra onder de aandacht te brengen bij minister Van Engelshoven. Verder  kwamen we dagelijks als Nederlandse NGOs online bij elkaar om goed op de hoogte te blijven en te kijken hoe we de Nederlandse delegatie het best konden steunen.

Zo’n samenwerking in Nederland tussen NGOs en overheid is best bijzonder. We ontvangen hierdoor op tijd onderhandelingsteksten zodat we aanbevelingen kunnen doen. En NGO vertegenwoordiger Quirine Lengkeek heeft een officiële plek in de Nederlandse delegatie en zit dus aan de onderhandelingstafel. Daardoor kan ze ons goed op de hoogte houden. In veel andere landen is het veel lastiger: de overheid deelt daar geen informatie met de NGOs, laat staan dat er een plek aan de onderhandelingstafel zou worden afgestaan. Veel NGOs voelden zich dus niet gehoord, dus ging de  campagne “UNmute civil society” van start, om hier aandacht voor te vragen. Nederland riep andere landen op hun voorbeeld te volgen.

Waar gaan de onderhandelingen over?

Je vraagt je misschien af waar de onderhandelingen dan precies over gaan. Het is een gevecht tussen progressievere en conservatievere landen dat wordt uitgevochten via taal. De positie van Nederland is progressief (en het EU standpunt ook redelijk). Zo is er aandacht voor teksten over seksuele voorlichting, seksuele reproductieve gezondheid en rechten, het belang van jongerenorganisaties en hoe vrouwelijke mensenrechtenverdedigers beter te beschermen. Verder strijden ze voor inclusieve taal, vragen aandacht voor de diversiteit van vrouwen en meisjes, de impact van klimaat en het belang van vrouwen in besluitvormende posities als het gaat om vredesprocessen en veiligheid. Een veelheid aan onderwerpen dus! De conservatievere krachten verzetten zich tegen bovenstaande onderwerpen en spreken zich uit tegen abortus, seksuele voorlichting en willen zich niet committeren aan het financieren van feministische en vrouwenorganisaties. Liever stellen zij het gezin centraal.

Een aantal van deze onderwerpen komt ieder jaar opnieuw terug. Toch blijft het spannend hoe de onderhandelingen lopen. Dit jaar zien de dynamieken op wereldniveau er alweer anders uit met de nieuwe regering in de VS en met het Verenigd Koninkrijk dat nu zelf onderhandelt. We horen van Quirine Lengkeek en de Nederlandse delegatie dat er langzaam maar zeker vooruitgang wordt geboekt. De hete hangijzers worden bewaard tot deze week en dan zal de druk oplopen… Dus of we echt vooruitgang kunnen gaan boeken dit jaar is nog spannend!

Blijf dus op de hoogte door Atria of WO=MEN te volgen!

Froukje Gaasterland