In de rubriek Zij in de politiek krijgen vrouwelijke politici het woord. Op welke successen zijn ze trots? Hoe gingen zij om met obstakels in hun carrière? En hebben ze nog een gouden tip voor vrouwen met politieke ambities? Deze week: Sylvana Simons, partijleider van BIJ1. 

“Ik heb tijdens mijn loopbaan altijd mijn hart gevolgd. lk wilde bijvoorbeeld al heel jong danseres worden. Om dat te bereiken, ging het vooral om het aangrijpen van kansen. Door niet te zeggen: ik durf dit niet te doen. Zo ben ik via dansen bij tv en radio beland. Ik heb nieuwe kansen steeds aangegrepen.

Hetzelfde geldt voor het pad van de politiek. Ik vond het doodeng, maar ik heb het gedurfd. Ik dacht eerst dat je ervaring nodig had om de politiek in te gaan. Het is vooral gewoon doen en niet gehinderd zijn door die gedachte. Ik voelde de noodzaak om mij actief bezig te houden met het beleid en het politieke klimaat. Het daadwerkelijk vormgeven van hoe ik mij hiermee bezig houd is de grootste uitdaging. Het komt neer op moed tonen.”

“We zijn in Nederland niet gewend aan radicaal vrouwelijk leiderschap van kleur.”

Obstakels

“Het grootste obstakel in mijn politieke loopbaan was het establishment waar het patriarchaat onderdeel van uitmaakt. We zijn in Nederland niet gewend aan radicaal vrouwelijk leiderschap van kleur. De eerste reacties gingen vooral daarover: gender, kleur.

In het dagelijks verkeer in de politiek zijn vrouwen aanwezig, maar we hadden in Nederland geen zwarte vrouw, die een landelijke politieke partij leidde. Mensen kenden mij natuurlijk wel al van de televisie. Dat maakte mensen nieuwsgierig en zorgde ervoor dat ik aandacht kreeg.

Beeld: BIJ1

Ik ben op allerlei vlakken in mijn leven kritiek tegengekomen, ik was bijvoorbeeld ook de eerste zwarte vj bij TMF. In de twintig jaar dat ik in de media werkzaam ben geweest, ben ik gewend geraakt aan de soms persoonlijk gerichte kritiek. Deze mensen kennen mij niet. Dus ik weet dat het nooit persoonlijk kan zijn. Dat maakt het voor mij wel makkelijker. Ook heb ik geleerd dat het allemaal vluchtig en relatief is, over een paar dagen is iemand anders ‘hot news’.

De kritiek zit nu wel in een ander jasje, veel gemener, heftiger en persoonlijker. Daar zitten ook allemaal mechanismen en systemen achter. Net als wanneer ik het over racisme heb, gaat het niet om mijn eigen geleefde ervaring, maar over het systeem. Datzelfde geldt dus ook voor seksisme. Maar datzelfde geldt dus ook voor deze reacties. Die zie ik ook als iets systematisch en maatschappelijks. Waarom vinden mensen het gerechtvaardigd om zo persoonlijk en seksistisch te worden? Ik ben geen mannelijke politicus tegengekomen die op dezelfde manier bejegend werd.”

“Waarom vinden mensen het gerechtvaardigd om zo persoonlijk en seksistisch te worden? Ik ben geen mannelijke politicus tegengekomen die op dezelfde manier bejegend werd.”

Loopbaan vs. privé

“Ik ben nog maar heel kort bezig. Ik ben nog geen drie jaar met mijn eigen partij bezig. Er is wel heel veel gezegd, gedaan en geschreven. Alles wat ik daarvoor privé al heb meegemaakt, heeft mij gevormd tot de persoon die ik vandaag ben. Het heeft mij geholpen dat ik al eerder in mijn leven voor hete vuren stond. De laatste paar jaar ben ik eigenlijk gewoon aan het werk en is er niet iets gebeurd waarvan ik kan zeggen dat het privé zo’n impact heeft gehad, dat het ook impact had op mijn politieke loopbaan.”

Steun

“Mijn vrienden en familie zijn mijn steun. Er zijn een aantal vrienden, die ook in praktische zin heel supportive zijn geweest door mee te denken over van alles van nog wat, van inhoud tot vorm. Dat zijn mensen die al jaren achter de schermen in mijn leven zijn.

Verder heb ik vrij snel na de start van de partij, zelf support gevonden bij Jan André, die ook in mijn documentaire te zien is. Veel mensen dachten dat hij mijn psycholoog was, maar hij is een organisatiecoach. Iemand die kan helpen een organisatie goed en gezond vorm te geven. Dat vind ik zelf hele waardevolle hulp, want zo kon ik een veilige omgeving creëren.

Zo kan ik heel veel mensen noemen, van Anja Meulenbelt, Gloria Wekker, Glenn Helberg, tot aan al die mensen wiens naam niet iedereen iets zegt, die de partij zijn en vormen. Ik doe het echt niet alleen. Terwijl wij aan de telefoon zitten, zijn er zeker wel twintig mensen bezig alles draaiende te houden en op te zetten. Dat maakt de partij en dat is de support.”

“Ik ben trots op een motie ten behoeve van jonge moeders, zodat zij betere en complete support kunnen vinden bij gemeente.”

Beeld: BIJ1

Successen

“Het zijn er eigenlijk heel veel: Het behalen van de zetel in Amsterdam; Het feit dat we bestaan; het feit dat we in een korte tijd een partij hebben kunnen opzetten.

Ik ben ook trots op een motie ten behoeve van jonge moeders, zodat zij betere en complete support kunnen vinden bij gemeente. En een motie die het mogelijk maakt zonnepanelen op sociale huurwoningen te plaatsen, waarbij de opbrengsten ten goede komen aan de huurders. Het uitroepen van de klimaatcrisis is gebeurd op initiatief van Amsterdam BIJ1.

Wat ik eigenlijk het mooiste vind, is politiek activatie. Ik sprak Surinaamse Nederlanders die zeggen: ‘Ik woon hier al twintig jaar, ik ben nog nooit naar de stembus geweest. Het ging niet over mij, ik herkende mezelf niet in de politiek.’ Zij gaan nu wel stemmen. Dat zijn mooie momenten. Jonge mensen die zeggen: dankzij u wil ik politiek actief worden. Het inspireren, motiveren en activeren van mensen is ongeveer het mooiste wat je kan doen.

Ik ben trots op dat ik me niet heb laten wegbullyen op de momenten dat het heel heftig is geweest. Het ging van online pesten tot fysieke bedreigingen. Een tijd geleden was ik nietsvermoedend de krant aan het lezen en las ik dat iemand was aangehouden, die 1800 kogels op zijn zolderkamer verzameld had en eentje was voor mij bedoeld. Dat zijn heftige dingen. Het feit dat BIJ1 er dus nog is, is het grootste accomplishment.”

“Een tijd geleden was ik nietsvermoedend de krant aan het lezen en las ik dat iemand was aangehouden, die 1800 kogels op zijn zolderkamer verzameld had en eentje was voor mij bedoeld.”

Rolmodellen

“Ik ben niet iemand die zo snel anderen idoliseert. Ik heb dat nooit gehad hoor, ook niet in de muziek of dans. Dat is niet aan politiek voorbehouden.

Ik denk dat het belangrijk is dat mensen rolmodellen hebben, dus ik zal ze ook hebben. Maar misschien is het zo vanzelfsprekend dat het me niet opvalt. Ik zie wel de bijzondere verdiensten van andere mensen waar wij dankbaar van mogen zijn.

Er zijn veel mensen die mij inspireren, ook mensen die ik spontaan op straat tegen kom. Een kindje waar ik een leuk gesprek mee heb, of een dakloze man op een bankje in het park waar ik toevallig mee aan de praat raak. Dan gaat het over wie wil je als mens zijn en hoe draag je dat in alles wat je doet uit. Net zo goed als dat ik zelf flaws en onhebbelijkheden heb, zo heeft iedereen die. Niemand is perfect. Dus ik kan de kracht van iemand heel erg bewonderen.”

Vrouwen in de politiek

“Ik vind dat vrouwen die het graag willen, op welk gebied dan ook, het werk moeten kunnen doen. Ik denk dat het zeker belangrijk is in de politiek, in de volksvertegenwoordiging, omdat het gesprek verandert als er meer vrouwen aan tafel zitten. Daardoor verandert ook het beleid en de cultuur binnen een organisatie.

Ik vind dat we ons moeten schamen dat we in 2019 het er nog over hebben. Het zou helemaal geen onderwerp van gesprek meer moeten zijn.”

Verandering omarmen

“Ik heb altijd mijn levenspad bewandeld vanuit een soort openheid, die maakt dat ik niet bang ben voor verandering of om bijzondere afslagen te nemen. Dat mij heeft gemaakt tot wie ik nu ben.

Steeds vaker denk ik het onvermijdelijk was, dat ik de politiek in ben gegaan. Ik heb altijd al wel verschil willen maken. Het is, in de eerste plaats, heel fijn voor jezelf om iets te doen waar anderen blij van worden. Dat was voor mij het maken van een mooi entertainmentprogramma waar mensen ontzettend van genieten, en nu je stem laten gelden in het politiek debat. Ik gebruik veel te veel woorden om te zeggen dat de kleine dingen net zoveel waarde hebben als de grote dingen.”

“Ik heb in de breedte moeite met de cultuur waarin we vrouwen aanbevelingen geven om het beter te doen.”

Beeld: BIJ1

Tips voor politica

“Laat je niet afschrikken en onderschat jezelf niet. Vaak als je het gevoel hebt dat je iets niet kunt, is het omdat je het niet kunt zoals andere mensen zeggen dat je het moet doen, maar je kunt het misschien wel op je eigen manier doen. Dat is sowieso waar wij met z’n allen meer behoefte aan hebben, dat mensen oprechter zijn, ook in hoe ze hun werk invullen.

Ik heb in de breedte moeite met de cultuur waarin we vrouwen aanbevelingen geven om het beter te doen. Als we niet in een omgeving zaten waarin zoveel barrières werden opgeworpen dan hoeven we elkaar niet steeds te vertellen: zet hem op, geef niet op, zet door je kan het. Dat is een veel grotere opdracht aan mannen en vrouwen, aan alle mensen, dat we barrières weg moeten nemen in plaats van vrouwen trucjes geven om er te komen.

Het systeem moet absoluut veranderen. Dat is ook een opdracht aan vrouwen zelf, natuurlijk. Daar hebben wij ook een rol in. De focus moet wel liggen op het systeem niet op vrouwen individueel.

Gender is politiek

Wat ik veel vrouwen ook zou willen meegeven, omdat dit vaak vergeten wordt, is dat gender wel degelijk een politieke factor is. Dat zien we op heel veel vlakken terug, zoals de loonkloof of het gebrek aan vrouwen aan de top. Dat zijn de symptomen van het feit dat wij ons zelf niet genoeg realiseren hoe politiek gender is. Denk ook aan: vrouwen betalen een ‘Pink Tax’ voor producten, vrouwen zijn verantwoordelijk voor de anticonceptie inclusief alle kosten. Waarom eigenlijk?

Er zijn zoveel voorbeelden van situaties waarin je kan stellen: ten eerste treft het mannen niet. Ten tweede, als het ze zou treffen, zouden er veel sneller oplossingen voor gevonden worden. Toen ik voor het eerst dokter Hariette Verwey hoorde spreken, realiseerde ik mij pas dat het mannenhart en het vrouwenhart anders werken. Dat vrouwen leiden doordat de medische wetenschap hen niet als norm kan zien. Ik denk dat we ons moeten realiseren dat gender wel degelijk een politieke factor is en een enorm grote rol speelt in ons dagelijks leven. Ik zeg bewust gender, want het gaat niet alleen over vrouwen.

Het persoonlijke is politiek en we mogen niet de valse aanname doen, dat hier allemaal wel goed geregeld is en dat de emancipatie in Nederland wel voltooid, bij lange na niet zelfs.”

“Vrouwen betalen een ‘Pink Tax’ voor producten, vrouwen zijn verantwoordelijk voor de anticonceptie inclusief alle kosten. Waarom eigenlijk?”

Auteur: Noémi Prent, met dank aan Lynn Roest