“Ik voel me altijd verantwoordelijk”, zei oud-politicus Wil Velders-Vlasblom (1930 – 2019) in een interview. Die uitspraak kan wel gezien worden als de ondertitel van haar 88-jarige activistische leven. Haar gedrevenheid om op te komen voor “mensen die het minder hadden” viel al snel op. Gecombineerd met haar mondigheid maakte dit dat zij een sleutelrol vervulde in de groep ‘Rooie Vrouwen’ binnen de PvdA. En dat zij het voor elkaar kreeg de eerste vrouwelijke wethouder in Utrecht te worden.

Uit een ‘rood nest’

Wil groeide op in Rotterdam, als enig meisje tussen haar vier broers. Naar eigen zeggen kwam ze uit een ‘rood nest’: haar beide ouders waren actieve SDAP-leden. Al op jonge leeftijd ontwikkelde zij een drang de wereld te verbeteren. Toen zij door de oorlog de MULO niet af kon maken, besloot zij op zestienjarige leeftijd via de vakbond een cursus bestuursrecht te volgen. In een tijd waarin meisjes en vrouwen nog zwaar ondervertegenwoordigd waren in publieke en politieke functies, was dat een vrij bijzondere zet. In de cursus leert ze meer over wat zij ook aan den lijve ondervindt: dat wat nu de loonkloof wordt genoemd. Tegen haar chef komt ze voor zichzelf op wanneer zij erachter komt dat een mannelijke collega meer betaald krijgt voor precies hetzelfde werk. Die bereidwilligheid om geen blad voor haar mond te nemen wordt haar grootste kracht in haar verdere carrière.

Mondig en gedreven

In 1950 verhuist ze met haar man en pasgeboren zoon naar Utrecht. Ze wordt lid van de leesclub van het socialistisch vrouwenconferentiecentrum De Born en valt daar op door haar mondigheid en gedrevenheid. Niet veel later promoveert ze tot leesclubleidster bij De Born. Vanaf 1955 wordt ze politiek actief bij de Partij van de Arbeid, waarin zij in de jaren ’60 doorgroeit tot secretaris van het Vrouwencontact, de vrouwenorganisatie binnen de partij. Het duurt niet lang tot het Vrouwencontact voor een nieuwe uitdaging staat: de opkomst van de feministische golf in de jaren 60 en 70.

Rooie vrouwen

Het wordt gauw duidelijk hoe sterk het activisme van de nieuwe golf verschilt van het feminisme van het Vrouwencontact. Toen Velders-Vlasblom en partijcollega Ien van den Heuvel (1927-2010) ook “meer strijdbaarheid” wilden tonen, belden meerdere vrouwen die boos waren omdat zij vonden dat het Vrouwencontact te radicaal werd. De acties die Velders-Vlasblom en Van den Heuvel bedachten, waaronder activisme rond het recht op abortus, gingen meer traditionele leden te ver. Samen zetten zij zich in de daaropvolgende jaren in om een brug te vormen tussen het nieuwe activisme en de meer traditionele politieke achterban, vertelt Velders-Vlasblom in een oral history interview met Atria. Dit krijgt ze goed voor elkaar omdat ze activisme ondersteunt, maar ook volhoudt.

Uiteindelijk moet je toch strijdpunten zien te verankeren in wetgeving. Waar geen wetgeving is, zijn immers ook geen rechten.

Door haar inzet komt het uiteindelijk zo uit dat het ‘Vrouwenkontakt’ de geuzennaam ‘Rooie Vrouwen’ als nieuwe titel accepteert. Onder deze naam wordt de groep steeds invloedrijker in de PvdA, met meer inspraak in het debat en een toenemend aantal vrouwen op belangrijke functies binnen de partij.

Velders-Vlasblom blijft voorzitter van Stichting De Born, ook wanneer zij later haar andere functies bekleedt. In 1969 wordt zij lid van de gemeenteraad in Utrecht. Van 1974 tot 1986 is ze de eerste vrouwelijke wethouder in Utrecht; daarna is zij tot haar pensioen in 1995 burgemeester van Beverwijk. Na haar pensioen blijft Velders-Vlasblom naast haar voorzitterschap bij De Born nog actief bij verschillende organisaties, onder andere als voorzitter van de Woonadvies Commissie. Verder is ze voorzitter van LBIO (Landelijk Bureau voor Inning Onderhoudsbijdragen), lid van Saluti en van Stichting Stuons.

Soms moet je voor dingen strijden

Velders-Vlasblom zegt, terugkijkend op haar activistische en politieke carrière, dat de winst van de beweging is dat “vrouwen in deze tijd als vanzelfsprekend gaan studeren en met gemak interessant werk kunnen doen.” Die vanzelfsprekendheid, hoe gebeiteld die nu ook kan lijken, is er niet altijd geweest: daar is voor gestreden. Velders-Vlasblom stelt dat vrouwen nu van de geschiedenis van activistische vrouwen kunnen leren dat “je soms voor dingen moet strijden”. En ze voegt daaraan toe: “Of dat nu op de barricade is of met een prosecco op het terras, dat zal me een zorg wezen.” Als vrouwen deze traditie van opkomen voor hun rechten maar doorzetten. Op 20 januari 2019 overleed Wil Velders-Vlasbom

Lees verder:

• Bewogen levens: Rooie Vrouwen in beeld
• Biografische knipselmap nummer 5028 [in te zien bij Atria]

Foto: portret van Wil Velders-Vlasblom, 2002. © Gon Buurman, Collectie Gon Buurman