In haar onderzoek Beauty, Work, Self: How Fashion Models Experience their Aesthetic Labor geeft Sylvia Holla een inkijk in het leven en werk van vrouwen en mannen die van hun uiterlijk hun beroep hebben gemaakt: modellen. Zij laat zien hoe het werk van modellen doorsijpelt in hun persoonlijke leven.

Schoonheid, werk, zelfervaring

Socioloog Sylvia Holla deed ethnografisch onderzoek in Parijs, Amsterdam en Warschau onder zowel mannelijke als vrouwelijke modellen en allerlei andere modeprofessionals.

Omdat zowel het uiterlijk als de emoties en persoonlijkheid van modellen worden ingezet en gevormd door hun beroep, heeft het werk nogal wat invloed op de zelfervaring van modellen.

Modellen doen wat in de sociologie ‘esthetische arbeid’ wordt genoemd. In hun industrie gelden schoonheidsstandaarden die in grote lijnen zijn gebaseerd op normen die slankheid, jeugdigheid en vaak een witte huidskleur als ideaal voorstellen. Om hier zo veel mogelijk aan te voldoen moeten modellen hun lichaam op professionele wijze onderhouden. Tegelijkertijd worden zij geacht te werken aan een bepaalde houding en uitstraling en het tonen van een bepaald karakter tijdens fotoshoots of modeshows, waarvoor een model zijn of haar emoties goed moet kunnen reguleren en zelfs manipuleren.
Een ander belangrijk onderdeel van modellenwerk is het laten zien van een bepaald ‘ zelf’ – in de vorm van specifieke persoonlijkheid, ook als er geen camera’s in de buurt zijn.

Modellen staan altijd ‘aan’

In het leven van een model vervaagt de grens tussen werk en vrije tijd. Een model staat altijd ‘aan’; zij of hij is nooit geen model.

Omdat hun privéleven zo wordt beïnvloed door professionele doelen en vereisten, kun je stellen dat niet alleen hun lichaam, maar ook hun leven en soms zelfs hun persoonlijkheid wordt gekoloniseerd door de industrie

Sylvia Holla was benieuwd hoe modellen de invloed van het werk op hun persoonlijke leven uitleggen aan zichzelf en aan anderen. Zij zag dat modellen dit op drie manieren rechtvaardigen:

• het ‘natuurlijke model’
  Modellen stellen dat zij de schoonheidsidealen van nature, ‘als vanzelf’ en zonder veel moeite belichamen.
• het ‘gezonde model’
  Modellen zeggen dat schoonheid voor hen geen doel op zich is, maar dat zij door gezond te eten, te sporten en goed voor zichzelf te zorgen, toch aan de schoonheidsstandaarden voldoen.
• pragmatische benadering
  Modellen zien het belichamen van schoonheidsstandaarden als een baan waar ze geld mee verdienen en hun lichaam als instrument waarmee ze dit doen

Norm leidt tot taboe op diëten en vasten

In het leven en werk van de meeste modellen neemt voeding neemt een centrale plaats in. Voeding wordt enerzijds gezien als gevaar voor het lichaam en als iets dat ten alle tijden moet worden gecontroleerd. Aan de andere kant heerst het idee dat een ‘echt goed model’ zonder veel moeite kan voldoen aan de professionele schoonheidsstandaarden, zoals slankheid. Deze norm van moeiteloosheid en natuurlijke schoonheid creëert paradoxaal genoeg een taboe op diëten en vasten – dingen die een vast onderdeel vormen van dit beroep. Zo’n taboe zorgt er dus voor dat eten, of niet-eten, buiten het zicht van anderen gebeurt, en zo ook een probleem blijft van het individuele model.

Deze omstandigheden zorgen ervoor dat modellen aanzienlijk van hun ‘zelf’ verwijderd kunnen raken

Model zijn betekent hard en soms zelfs obsessief werken. De toewijding van modellen staat echter in pijnlijk contrast met de vaak lage waardering en financiële opbrengst. Vooral voor diegenen die werken in het centrum van de mode, zoals in Parijs neemt modellenwerk intensieve vormen aan, maar is de kans op succes laag. Tegelijkertijd bevinden deze modellen zich in een professioneel veld waar een moreel taboe rust op ‘je best doen’, wat het extra ingewikkeld maakt om het werk goed uit te voeren.

Sylvia Holla is wetenschappelijk onderzoeker bij Atria en promoveert op vrijdag 14 september 2018 aan de Universiteit van Amsterdam.

Samenvatting Beauty, Work, Self: How Fashion Models Experience their Aesthetic Labor (Pdf)

Photocredits: Clyde Semmoh