Voor de derde blog van de serie ‘Van Dolle Mina tot Twitterfeminist’ las Justine van de Beek een folder uit 1977 over het vrouwelijke orgasme. Zijn de onderwerpen van de ‘tweede feministische golf’ achterhaald, of juist verrassend actueel?

Het eerste wat opvalt aan “Klaar is Kees: maar hoe zit het nou met Marie?”, een folder afkomstig uit 1977 van documentatiecentrum Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming, is dat de titel nog steeds erg herkenbaar is. Dat het uit een ander ‘tijdperk’ komt valt enkel echt af te leiden uit de enigszins verouderde voornamen. Wellicht nu “Klaar is Emma: maar hoe zit het nou met Liam?”, maar aan onze prangende vragen en discussies over plezier in bed voor vrouwen is het verschil in tijdsgeest niet echt op te merken.

Vrouwelijke seksualiteit is en blijft een discussiepunt binnen het feminisme en daarbuiten. Mateloos interessant, omdat het vrouwen binnen alle klassen en rassen raakt. Ik vrees dat het idee van de vrouw als object en de man als subject bij (heteroseksuele) seks nog leeft. Dat uit zich in bijvoorbeeld eenzijdige aandacht voor het mannelijke orgasme, maar ook slutshaming: als een vrouw er wél voor besluit te gaan krijgt zij al snel de titel ‘slet’ – verwijzend naar het idee van een soort uitgewrongen vaatdoekje. Ze is dan teveel ‘gebruikt’, direct een ongelijke verhouding tussen man-vrouw implicerend wanneer het aankomt op seks. Op mijn middelbare school werd er op de deuren van de wc’s “bangalijstjes” geschreven: meisjes waarover geroddeld en van vermoed werd dat ze mogelijk seksueel actief waren, werden gelijk vernederd en buitengesloten in de vorm van slettenlijstjes.

In de folder wordt aan het begin gelijk een fundamentele grondslag besproken van seksuele verhoudingen: seksuele voorlichting. Die was, volgens de auteurs, in 1977 al niet doortastend genoeg. Of juist te medisch, of juist te vaag romantisch. Hoe je als vrouw nou succes in bed boekte bleef in het midden, en dat is helaas nog steeds zo bij moderne seksuele voorlichting. Buitenom aandacht voor vrouwelijk plezier, is seksuele voorlichting anno nu in Nederland ook weinig gericht op de sociale gevolgen van seks.

Wat besloten de auteurs in de jaren zeventig van de vorige eeuw, zeven vrouwen, dus te doen? Om zelf maar eens te schrijven over hun eigen ervaringen met het vrouwelijk orgasme. You go girls.

Met een ietwat kneuterig woordenlijstje (wat is een ‘clitoris’, wat is ‘masturberen’?) beginnen zij hun verhaal. Het vrouwelijk orgasme wordt vervolgens in al haar fasen uitgebreid besproken, beter dan dat ik het ooit heb geleerd bij biologieles. Er wordt ook een ander belangrijk punt aangestipt: bij seks met een partner is het orgasme niet altijd het einddoel, maar kan het ook bevredigend zijn zonder. Uit onderzoek uit die tijd blijkt dat een grote meerderheid vrouwen seks zonder orgasme ook fijn vond. Maar dat roept wel de vraag op: zegt het accepteren van geen orgasme bij seks ook niet iets over de macrostructuur van seksualiteit tussen man-vrouw?

Belangrijk is het natuurlijk om te beseffen dat het bij iedereen anders is, en dat er zeker een grijs gebied bestaat. Je bent niet gelijk een onderdrukte vrouw als je niet constant klaarkomt, maar het is zeker ook niet uit den boze om dat stukje van jezelf te ontdekken. Iets dat jongens vanaf de prille puberteit allen lijken te doen, maar wat bij vrouwen toch nog steeds op een taboe lijkt te stuiten. Gooi daar een snufje slutshaming bij, en je realiseert je dat vrouwelijke seksualiteit nog niet zo vrij is als de oude garde feministen, mochten ze kunnen meekijken, waarschijnlijk hadden gehoopt.

Buitenom de verouderde voornamen is deze folder, een soort handleiding voor vrouwelijk seksueel plezier, nog steeds actueel. Ik zou zeggen: laten we Kees in Liam en Marie in Emma veranderen en de vernieuwde versie onder vrouwen verspreiden. Orgasmes voor iedereen. Wie flyert mee?

Justine van de Beek (19) ontdekte het feminisme enkele jaren geleden via het internet. Naast haar studie sociologie aan de Universiteit van Amsterdam heeft ze samen met feministische vriendin Anne Ardon (21) het platform Stellingdames.nl opgericht, om hedendaags feminisme een plek te geven.

Met de blogserie ‘Van Dolle mina tot Twitterfeminist’ verkennen we wat we nu nog kunnen met de thema’s van de ‘tweede golf’. Aanleiding is de realisatie van een digitale bibliotheek met materiaal uit de ‘tweede feministische golf’ bij Atria. Het digitaliseringsproject wordt op 8 maart 2016 gepresenteerd in de Tolhuistuin.