De Collectie IAV (1935) is één van de oudste collecties over vrouwen en gender wereldwijd.

In 1935 richtten Rosa Manus (1881-1942), Johanna Naber (1859-1941) en Willemijn Posthumus-van der Goot (1897-1989) het Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging (IAV) op. Zij deden dit om het erfgoed van vrouwen te verzamelen en te bewaren, en wetenschappelijk onderzoek over de positie van de vrouw te stimuleren.
In 1935 was de zogenoemde eerste feministische golf voorbij, en veel vrouwen die actief waren geweest in de vrouwenbeweging rond 1900 waren oud of overleden. De drie oprichters van het Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging (IAV) vonden dat het cultureel erfgoed van vrouwen en de geschiedenis van de vrouwenbeweging behouden moesten blijven. Daarnaast hadden jonge feministen in de jaren dertig behoefte aan goed gedocumenteerde kennis van het verleden. Bijvoorbeeld om zich te kunnen verdedigen tegen de regering, die sinds de jaren twintig regelmatig probeerde om vrouwen te verbieden betaald werk te verrichten.

Aletta Jacobs

Het begin van de collectie waren 300 boeken van Rosa Manus, een van de oprichters van het Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging (IAV). Een jaar later schonk zij het archief van Aletta Jacobs (1854-1929), de eerste vrouwelijke arts in Nederland en beroemd strijdster voor vrouwenkiesrecht.
Meer over Aletta Jacobs

Tweede Wereldoorlog: gestolen collecties

In juli 1940 werden de twee lokalen van het IAV leeggehaald door de Duitsers. Na de oorlog werd slechts 10% van de collectie teruggevonden. Toen het archief in 1947 werd heropend, waren de boekenplanken vrijwel leeg. De oude IAV-archieven bleken later een lange zwerftocht te hebben afgelegd. In 1992 werden ze teruggevonden in Moskou en in 2003 kwamen ze na lang onderhandelen eindelijk terug in Amsterdam.
Meer over de geroofde archieven

De tweede feministische golf

In de jaren van de zogenoemde tweede feministische golf (1965 – halverwege de jaren 80) verzamelde het IAV een rijkdom aan materiaal. Hieruit komt onder andere de indrukwekkende collectie affiches voort, die in 2003 werd gedigitaliseerd en nu online te bekijken is.
Collectie affiches

Joke Smit Prijs

In 2000 ontving het Internationaal Informatiecentrum en Archief voor de Vrouwenbeweging de Joke Smit-prijs, de tweejaarlijkse prijs van de regering voor het leveren van een fundamentele bijdrage aan de verbetering van de positie van vrouwen.

Atria

In 2012 is Atria ontstaan, uit een fusie tussen Aletta (zoals het Internationaal Informatiecentrum en Archief voor de Vrouwenbewegingen inmiddels heette) en E-Quality, kenniscentrum voor emancipatie, gezin en diversiteit.

Lees ook: No documents, no history