Dolle Mina is nog steeds bekend bij het grote publiek als symbool van het na-oorlogse feminisme. Dolle Mina was een feministische actiegroep, ontstaan in december 1969. Ze staat in het collectieve geheugen gegrift als een groep jonge meiden met lef, die met ludieke acties verandering eisten. De actiepunten van Dolle Mina zijn echter nog steeds actueel. Verworvenheden als gelijke lonen en kansen voor vrouwen, betere kinderopvang, seksuele vrijheid en een de rolverdeling tussen mannen en vrouwen zijn nog altijd onderwerp van maatschappelijk debat. Hoe is Dolle Mina ontstaan en welke acties voerden zij?
Dolle Mina is nog steeds bekend bij het grote publiek als symbool van het na-oorlogse feminisme. Dolle Mina was een feministische actiegroep, ontstaan in december 1969. Ze staat in het collectieve geheugen gegrift als een groep jonge meiden met lef, die met ludieke acties verandering eisten. De actiepunten van Dolle Mina zijn echter nog steeds actueel. Verworvenheden als gelijke lonen en kansen voor vrouwen, betere kinderopvang, seksuele vrijheid en een de rolverdeling tussen mannen en vrouwen zijn nog altijd onderwerp van maatschappelijk debat. Hoe is Dolle Mina ontstaan en welke acties voerden zij?
Hoe is Dolle Mina ontstaan?
Dolle Mina begon in september 1969 als een handvol vrouwen én mannen, die uit eigen ervaring onvrede deelden met de positie en mogelijkheden van vrouwen, zowel in hun privéleven als in de maatschappij. Ondanks de formele rechten die vrouwen hadden, was er nog veel onrecht en achterstelling. De initiatiefnemers waren leden van de Socialistische Jeugd die een nieuwe vrouwenbeweging wilden. Hun inspiratiebronnen waren actievoerende vrouwen in de VS en de Maagdenhuisbezetting in Amsterdam (1968).
De naam Dolle Mina
De naam ontleende de actiegroep aan de bijnaam van de Wilhelmina Drucker (1847-1925). Deze strijdbare feminist van het eerste uur had als bijnaam ‘IJzeren Mina’. Drucker streed tegen onrechtvaardige wetten en verouderde zeden. Dolle Mina’s van het eerste uur waren onder meer Nora Rozenbroek, Claudette van Trikt, Selma Leydesdorff, Marjan Sax, Miklos Racz en Loes Mallée, en Henriëtte Schatz.
Wat was het doel van Dolle Mina?
Op het eerste congres (april 1970) heeft Dolle Mina met veel moeite een verklaring opgesteld:
“Ervan uitgaande dat een rolverdeling tussen man en vrouw niet te verdedigen is op grond van biologisch onderscheid, stelt Dolle Mina zich een maatschappijverandering ten doel, die gelijke ontplooiingskansen voor iedereen en onafhankelijk van sekse mogelijk maakt. Dit kan worden verwezenlijkt door middel van sociale strijd, bewustwording en mentaliteitsverandering en daardoor beëindiging van de sociaal-economische ondergeschiktheid zowel van man als vrouw”.
Hoe ging Dolle Mina te werk?
De actiegroep wist met grote publieksacties de aandacht van media en politiek te trekken voor de emancipatie van vrouwen. De eerste actie was op 23 januari 1970: de bestorming van kasteel Nijenrode. Het Instituut voor Bedrijfskunde dat hier zat was tot dan toe alleen toegankelijk voor mannelijke studenten. De actie werd gevolgd door de verbranding van een dameskorset bij het standbeeld van Wilhelmina Drucker. Een paar dagen later werden openbare urinoirs dichtgebonden met roze linten uit protest tegen het ontbreken van openbare toiletten voor vrouwen.
Binnen een paar weken had Dolle Mina duizenden aanhangers. Als een orkaan trok de nieuwe actiegroep door Amsterdam en al heel snel door heel Nederland en later ook België. Vlak na de start werden er werkgroepen gevormd. De meeste werkgroepen legden zich toe op praktische zaken als abortus, crèches, gelijke betaling voor gelijk werk en ongehuwde moeders. Daarnaast werd er een theoriewerkgroep opgericht die zich ontfermde over scholing.
Wat wilde Dolle Mina bereiken?
Gelijk loon voor gelijke arbeid
Meer en betere seksuele voorlichting en opvoeding
Strijd tegen de dubbele seksuele moraal
Goede anticonceptie
Zelfbeslissing over abortus (‘Baas in eigen Buik’)
Gelijke opvoeding voor jongens en meisjes
Uitbreiding van het aantal kindercentra: crèches, peuterspeelzalen, overblijfgelegenheden
Veilige kinderspeelplaatsen
Geen ‘slavinnenrol’ voor de huisvrouw
Geen achterstelling van de gehuwde moeder
Werk voor de gehuwde vrouw, als dat haar wens is
Openbare toiletten ook voor vrouwen
Alle opleidingen ook toegankelijk voor vrouwen
Verbetering en democratisering van het onderwijs
Mannen moeten dienst kunnen weigeren
Tegen de ‘Missverkiezing’
Wat heeft de actiegroep bereikt?
Rond 1975 gingen Dolle Mina’s eigenlijk alleen nog voor abortusdemonstraties massaal de straat op. Dolle Mina had zich inmiddels voortgezet in talloze actiegroepen en organisaties: praatgroepen, VOS-cursussen, vrouwenhuizen. De (strijd voor) emancipatie breidde zich uit. Vrouwen gingen participeren in politieke partijen en vakbonden. Aan de universiteiten ontstonden vrouwenstudies. Stichting de Ombudsvrouw werd opgericht, evenals vrouwentelefoons en Blijf van m’n Lijfhuizen. Ook waren er inmiddels overblijfmogelijkheden voor schoolgaande kinderen, uitgebreidere voorlichting over anticonceptie en abortusklinieken.
Kritiek
Dolle Mina was brutaal, ludiek en mediageniek, maar ook heel wit en hetero. Dat maakte dat niet iedereen zich er thuis voelde. Hoe kijken de vertegenwoordigers van twee andere feministische actiegroepen uit die tijd naar Dolle Mina?
Lees hier de blog Dolle Mina had dezelfde blindheid als iedereen toen.
Onderzoek doen
Bij Atria kun je onderzoek doen in de uitgebreide collectie archieven, tijdschriften, scripties en andere publicaties van en over Dolle Mina en andere feministische organisaties.
