Waarom zijn vrouwen slecht vertegenwoordigd in de gemeenteraad? En speelt (online) seksisme en online haat daar een rol in? 

In 2022 verschijnt ons kwalitatieve onderzoek naar online seksisme jegens vrouwelijke raadsleden en het effect daarvan op hun carrière. Dat is belangrijk omdat er uit eerder onderzoek is gebleken dat veel vrouwelijke politici te maken krijgen met online seksisme. Dit maakt de gemeenteraad een onveilige plek voor vrouwen waardoor zij minder snel de politiek in gaan óf er sneller uitstappen. Voor vrouwen van kleur is de situatie nog nijpender. Naast seksistische opmerkingen krijgen zij ook nog te maken met (online) racisme.

Mede hierdoor is de representatie van vrouwen in de politiek nog steeds niet optimaal en is de volksvertegenwoordiging op het gebied van gender in de politiek nog steeds geen evenwichtige afspiegeling van de samenleving.

In deze rubriek vertellen we de verhalen van lokale vrouwelijke politici en hun ervaringen met online seksisme. Deze verhalen van strijd, onbegrip en intimidatie bevatten ook oplossingen en goede raad voor gemeenteraadsleden en vrouwelijke politici die ons politieke landschap willen en gaan veranderen.

Ria Manshanden (68)

Tussen krappe slootjes en groene weilanden staat het huis van Ria Manshanden. Dit landschap, wat het decor van haar jeugd was en waar haar voorouders handelswaar verscheepten, is de motivatie van Ria geweest om de politiek in te gaan om landschapsverloedering tegen te gaan. “Uiteindelijk ben ik achttien jaar actief geweest bij GroenLinks bij de gemeente Medemblik, waarvan veertien jaar als raadslid om mij in te zetten voor mijn omgeving.”

Tijdens deze jaren in de politiek heeft Ria te maken gekregen met (online) seksisme. “Ik kreeg berichten binnen waarin stond dat ik ‘een nekschot zou moeten krijgen’. Toen ben ik echt bang geweest en ik heb toen ook aangifte gedaan. Tegenwoordig lees ik de berichten die ik op mijn sociale media binnenkrijg gewoonweg niet meer, want wat niet weet, wat niet deert.”

“Wees solidair met andere vrouwen in de politiek, hoe verschillend ons gedachtegoed ook is. Wij vrouwen moeten elkaar helpen.”

Het alledaags seksisme tijdens de vergaderingen is moeilijker te negeren. “Het haantjesgedrag dat heerst in de politiek, daar heb ik erg veel moeite mee. Ik ben ervan overtuigd dat de vrouwelijke waarden, zoals het luisteren naar anderen en zachtheid veel zouden kunnen betekenen voor de politiek. Nu heerst er echter een cultuur waarin haantjesgedrag wordt beloond. De gemeenteraad moet dit bespreekbaar maken.

Tot nu toe heb ik altijd te horen gekregen dat mijn ervaringen met alledaags seksisme in de politiek ‘niet objectief’ waren, of dat er ‘niks aan kon worden gedaan’. Dit moet echt veranderen. Ik leg dit jaar mijn politieke activiteiten naast mij neer, om ruimte te geven aan een nieuwe generatie politici. Ik hoop dat de gemeenteraad een plek zal worden waarin seksisme bespreekbaar wordt en waarin vrouwen zich net zo veilig kunnen voelen als mannen. Tot die tijd is er een waardige strijd te voeren: een strijd voor zachtheid.”

Dilia Leitner (48)

“Het begon allemaal toen Wilders over mij twitterde. Hij retweette een bericht dat stelde dat ik de meest beruchte criminelen van Haarlem aan een ‘woning, werk en een wijf’ wil helpen zodat ze weer op het rechte pad zouden belanden. Klinkklare onzin, maar de achterban van Wilders was al in actie gekomen. Ik kreeg berichten over dat ik vermoord moest worden en dat ik overal en nergens ‘genomen’ zou moeten worden. De seksistische kenmerken van deze berichten waren expliciet en ik schrok er erg van. Ik heb aangifte gedaan bij de politie, maar na een paar maanden werd ik gebeld en zei de politie: ‘weet je zeker dat je aangifte wil doen, het wordt namelijk erg ingewikkeld omdat we dan Twitter moeten contacteren in Amerika.’ Toen heb ik het maar gelaten.”

“Het is belangrijk de tegenwerking die je krijgt niet persoonlijk te nemen.”

Niet alleen online heeft Dilia last van seksisme, maar ook in het politieke werkveld krijgt ze er mee te maken. “Ik kreeg van mannelijke collega’s vaak complimenten over mijn uiterlijk. In het begin vond ik dat vleiend, maar na een tijd realiseerde ik me dat het afleidt van mijn andere kwaliteiten. Daardoor laat ik nu mijn grijze haren groeien. Wellicht lijk ik dan wat ouder, lacht ze”.

Toch wil Dilia andere vrouwen die ambities hebben om de politiek in te gaan niet demotiveren. “Het is belangrijk om de tegenwerking die je krijgt niet persoonlijk te nemen. Je moet het van je kunnen laten afglijden. Zolang de politiek overheersend mannelijk is, zullen vrouwen hiermee moeten om gaan. Daarom is het extra belangrijk dat de vrouwen die er zitten, er blijven! Dan zal het politiek werkveld veranderen en vrouw-vriendelijker worden. Daarnaast zal het de politiek goed doen. Elke moeder die ooit één snoepje had en twee kinderen, weet hoe te onderhandelen en compromissen te sluiten.”

Foto’s en tekst: Hannah Veldhoen, stagiair MarCom

Lees ook: Onderzoek naar de omvang, aard en gevolgen van online agressie en geweld tegen vrouwelijke politici in Nederland (2024)