Foto: Paula Thijs/Atria

Op donderdag 14 maart 2024 waren we bij het CSW side evenement over het belang van gedisaggregeerde gender data: Connecting The Dots: Investing in Gender Data for Gender Equality’.

Het gebruik van data die is uitgesplitst op gender staat ook elk jaar in de aanbevelingen van het Nederlandse maatschappelijk middenveld. Maar wat is nu precies het belang hiervan? En hoe kunnen we ervoor zorgen dat er meer goede, bruikbare data verzameld en gebruikt wordt? Daarover leerden we vandaag meer, in een stampvolle zaal.

De noodzaak van gender data

De bijeenkomst werd geopend door Francesca Perucci (Directeur van Policy and Partnerships, Open Data Watch), die sprak over de noodzaak van up-to-date hoge kwaliteit gender data voor gendergelijkheid. Het is volgens haar niet alleen belangrijk dat we de goede data hebben, maar ook de goede systemen om deze data te verzamelen en statistische programma’s om iets te kunnen doen met de data. In veel landen is dit nog niet het geval. Slechts de helft van de 193 landen verzamelt internationaal vergelijkbare data. Zelfs als het gaat om bijvoorbeeld geboorteregistraties. We missen de statistische systemen die nodig zijn om deze data te verkrijgen.

Lauren Harisson, beleidsanalist van het Partnership in Statistics for Development (PARIS21) bij de OECD, vertelt over de uitdagingen voor de financiering van gender data. In veel landen is gebrek aan financiering een probleem. Op dit moment wordt slechts 0,2% van de officiële ontwikkelingshulp voor gender gelijkheid besteed aan gender data ($122 miljoen van de $64 miljard dollar). Terwijl er naar schatting 2,5 keer zoveel geld voor gender data nodig is om de gender data kloof te dichten (State of Gender Data Financing 2021).

Ook heeft financiering van gender data vaak geen prioriteit. Veel (potentiële) donoren zien de impact van gender data niet, omdat het een tijd duurt voordat je ziet wat er mee gebeurt. Veel donoren en beleidsmakers willen directe impact zien. Maar er is bewijs voor de impact van data: elke dollar die in data geïnvesteerd wordt levert 32 dollar op.

Een andere uitdaging is dat 70% van de financiering voor gender data op dit moment afkomstig is van 5 donoren. Dit maakt het verzamelen en gebruiken van gender data kwetsbaar. Daarnaast wordt er in systemen en instituties nog weinig rekening gehouden met gender.

Gender data en het meten van (on)gelijkheid

Equality Insights is een organisatie die zich inzet om armoede en ongelijkheid te verkleinen door inclusieve data, vertelt Jo Pradela (Equal Insights). Ze geven trainingen aan overheden en lokale organisaties over het verzamelen en gebruiken van gender data, bijvoorbeeld op de Solomoneilanden. Hier is slechts 28,7% van de indicatoren om de voortgang op de Sustainable Development Goals te meten beschikbaar. Er zijn bijvoorbeeld geen data over gender en armoede, seksueel geweld, onbetaald werk en de arbeidsmarkt. Het gebrek aan inzichtelijke cijfers hierover, maakt het moeilijk om prioriteit te geven aan het bewerkstelligen van gendergelijkheid. Maar ook in Nederland is werk aan de winkel op het gebied van gender data: hier is 57,4% van de indicatoren beschikbaar.

Steun voor gender data

Het is belangrijk om politieke steun voor gender data te vergroten. Een goed voorbeeld van hoe gender data bij kan dragen aan beleid dat gendergelijkheid versterkt is Canada, vertelt een van de panelleden. Hier wordt in al het overheidsbeleid en –programma’s gebruik gemaakt van genderanalyses. Zo wordt er gekeken welke impact beleid heeft op mannen en vrouwen. Verder is het heel belangrijk om de impact van gender data voor het verbeteren van beleid en voor het leven van mensen inzichtelijk te maken. Zodat de noodzaak hiervan inzichtelijk wordt en de steun voor het verzamelen en gebruiken van gender data vergroot.

Privacy en zelfbeschikking

Een interessante vraag uit het publiek gaat over hoe we meer intersectionele data kunnen verzamelen. Deze deelnemer aan de bijeenkomst constateert een terughoudendheid bij beleidsmakers om data te verzamelen over ras/etniciteit.[1] Dit maakt het moeilijk om intersectionele analyses te doen. “Het verzamelen van deze data hoeft geen probleem te zijn”, zegt Pradela van Equality Insights, “zolang het op vrijwillige basis en op een inclusieve manier gebeurt, en dat de privacy van mensen goed beschermd wordt. We moeten beter ons best doen om goed aan mensen uit te leggen hoe en waarom deze data wordt verzameld en het belang daarvan duidelijk maken.”

Hoe kunnen we er dan voor zorgen dat de privacy van mensen goed beschermd wordt wanneer er meer data verzameld worden? En dat de verzamelde data niet verkeerd gebruikt worden? Het panel benadrukt dat zelfbeschikking en regulering hiervoor essentieel zijn. Voordat er data verzameld worden, moet er mét mensen en gemeenschappen gesproken worden of en op welke manier data hen kan helpen. Zo wordt het inzichtelijk wat data kan opleveren, kan er goed worden nagedacht over het gebruik van data en kan het in het voordeel van mensen werken.

Voor wie meer te weten wil komen over de ‘genderdatakloof’ raden we het boek Invisible women van Caroline Criado Perez aan.

[1] Zie ook dit artikel over hoe het verzamelen van statistieken ongelijkheid zichtbaar kan maken

Auteurs: Paula Thijs en Franca Hehenkamp.
Zij zijn namens Atria aanwezig bij de 68e zitting van de VN-Commission on the Status of Women (CSW) in New York. Atria en WO=MEN zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de coördinatie van de input van het maatschappelijk middenveld aan de regeringsdelegatie tijdens de CSW.