Wetswijziging nodig om huwelijkse gevangenschap tegen te gaan
Om religieuze huwelijkse gevangenschap tegen te gaan is een wetswijziging nodig. Dat zegt juriste Pauline Kruiniger van de Universiteit Maastricht (UM) vandaag bij de verschijning van het eindrapport van het zogenoemde MARICAP-onderzoek, getiteld ‘Niet langer geketend aan het huwelijk’.
In deze studie onderzocht Kruiniger middelen en instrumenten in het Nederlands recht om situaties van religieuze huwelijkse gevangenschap te helpen voorkomen of zelfs te beëindigen. Naast aanpassing van de wet zou er ook veel meer aandacht moeten komen voor het vastleggen van afspraken over de religieuze echtscheiding in een overeenkomst die al bij het huwelijk zelf wordt getekend.
Wetswijziging
In Nederland blijven elk jaar naar schatting enkele honderden mannen en vrouwen tegen hun zin getrouwd via een religieus huwelijk. Zij zijn bijvoorbeeld niet vrij om nieuwe relaties aan te gaan of over hun eigen leven te beslissen. Op dit moment kan er juridisch te weinig voor deze mensen worden gedaan. Daarom zou er volgens Kruiniger een wetswijziging moeten komen die partners verplicht mee te werken aan een religieuze scheiding. “Bovendien zou het goed zijn als partijen bij het aangaan van een huwelijk met elkaar overeenkomen dat zij in geval van beëindiging van het burgerlijk huwelijk of de relatie verplicht zijn tot onvoorwaardelijke en volledige medewerking om ook het religieuze huwelijk te doen beëindigen”, aldus Kruiniger. “Als dat al bij het aangaan van een huwelijk wordt vastgelegd, heeft de man of vrouw die wil scheiden later in ieder geval een document in handen waarmee hij of zij naar de rechter zou kunnen stappen om medewerking van de partner af te dwingen mocht dat nodig zijn.”
Religie
In haar onderzoek keek de Maastrichtse juriste specifiek naar een situatie waarin iemand tegen zijn of haar wil in een huwelijk blijft omdat de regels van de religie dat in de weg staan. Sommige religies kennen namelijk helemaal geen echtscheiding, zoals het katholicisme. In andere religies wordt echtscheiding sterk ontmoedigd of – als het wel mogelijk is – zijn er regels die medewerking van de partner vereisen. Als die weigert, kan het religieuze huwelijk alsnog niet worden ontbonden. “Deze problematiek komt in alle religies voor”, zegt Kruiniger. “Zowel bij katholieken, protestanten, joden, hindoes als moslims. En het zijn niet alleen vrouwen. Ook mannen kunnen vastzitten in een religieus huwelijk.” In ieder geval is de drempel om naar de rechter te stappen op dit moment vrij hoog, omdat veel slachtoffers bang zijn dat de situatie daardoor escaleert. “Slachtoffers van huwelijkse gevangenschap zouden beter geïnformeerd moeten worden over de bestaande mogelijkheden aan effectieve beschermingsmaatregelen”, vindt Kruiniger. “Nu voert vaak de angst voor hun eigen veiligheid of die van hun kinderen de boventoon. Mede om die reden is er nog nooit een veroordeling voor huwelijkse gevangenschap geweest sinds dat in 2013 strafbaar is gesteld.”
Onderzoeksrapport Niet langer geketend aan het huwelijk [PDF]
Onderzoeksproject huwelijkse gevangenschap
Aan de Universiteit Maastricht wordt sinds 2013 een onderzoek uitgevoerd naar echtscheiding en religie, in het kader van het onderzoeksproject huwelijkse gevangenschap: bruggen bouwen tussen religie en wetgeving. Hiervoor ontvangt de Universiteit Maastricht een subsidie van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). De maatschappelijke partners van het project zijn Atria, Stichting Landelijke Werkgroep Mudawwanah, Stichting Proefprocessenfonds Clara Wichmann en Vluchtelingen-Organisaties Nederland.
Lees verder:
