Foto: Selma Leydesdorff tijdens het tienjarig jubileum van Dolle Mina, 1980, fotograaf: Bertien van Manen

Selma Leydesdorff werd geboren op 7 november 1949 in Jakarta en overleed op 6 oktober 2025 in Amsterdam. Ze was een vooraanstaand historicus en emeritus-hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam (UvA), internationaal erkend als pionier op het gebied van oral history (mondelinge geschiedenis). Haar werk wordt als baanbrekend beschouwd. 

De interesse van Selma Leydesdorff in vergeten en verdrongen geschiedenissen ontstond al vroeg, mede door het besef van oorlogstrauma’s binnen haar familie. In de jaren zestig en zeventig was ze actief in de studentenbeweging en feministische kringen, wat haar bewust maakte van het ontbreken van vrouwen in de officiële geschiedschrijving. Leydesdorff was nauw betrokken bij de feministische actiegroep Dolle Mina. Ook speelde ze een rol bij het ontstaan van Wij Vrouwen Eisen. In de jaren 80 was zij voorzitter van het bestuur van de Landelijke Stichting Informatie- en Documentatie Centrum voor de Vrouwenbeweging (IDC), een van de voorlopers van Atria.

Leydesdorff studeerde moderne geschiedenis in Florence en studeerde in 1972 af. Vanaf 1976 was ze verbonden aan het Documentatiecentrum Nieuwste Geschiedenis van de UvA. Ze richtte in 1979 de Vereniging voor Historische Mondelinge Documentatie op en was medeoprichter van het Jaarboek voor Vrouwengeschiedenis (1980). In 1992 werd ze hoogleraar vrouwengeschiedenis aan het Belle van Zuylen Instituut, en in 2004 hoogleraar oral history en cultuur aan de faculteit der geesteswetenschappen van de UvA.

Oral History

Het wetenschappelijke werkterrein van Leydesdorff was het systematisch verzamelen en verslagleggen van individuele ervaringen door middel van mondelinge vraaggesprekken en het ontwikkelen van methodieken voor en theoretiseren over deze vorm van historisch onderzoek. Haar specialisme was het naar boven halen van onzichtbare, verdrongen of (bewust) niet beschreven delen van de geschiedenis en trauma’s.

Haar dissertatie in 1987 ging over arme Joden in Amsterdam (1900-1940) en ze publiceerde over de Watersnoodramp van 1953 in Nederland via mondelinge overlevering van betrokkenen. Vanaf het jaar 2000 reisde ze vele malen naar Bosnië om verhalen vast te leggen van overlevenden van de genocide in Srebrenica en om aandacht te vestigen op specifiek oorlogsgeweld tegen vrouwen.

“Mondelinge overlevering is een belangrijke historische bron. De belevenissen van mensen, hun subjectieve ervaringen, is naast de feitelijke gebeurtenissen óók een deel van de geschiedenis. Een prachtig deel, omdat het over gevoelens gaat, en dat nog te vaak wordt vergeten.”
Bron: Folia, 5 juni 2009

Selma Leydesdorff speelde een sleutelrol in de ontwikkeling van oral history in Nederland en internationaal, met talrijke publicaties, gastcolleges en redactioneel werk. Ze was o.a. mede-oprichter en jarenlang redacteur van het International Yearbook of Oral History and Life Stories. In De mensen en de woorden: geschiedenis op basis van verhalen (2004) beschrijft ze de belangrijkste ervaringen met oral history. Ze was editor van het Handbook of Global Oral History dat eind oktober 2025 zal verschijnen.

In 2017 ging Leydesdorff met emeritaat, maar haar invloed op het vakgebied bleef voortleven.

Archiefmateriaal

Atria ontving in de jaren 80 archiefmateriaal van Selma Leydesdorff en nam dit op in de collectie. Het betreft stukken over Dolle Mina (1970–1971), feminisme en socialisme (1974–1975), en de Feministische Uitgeverij Sara (1977).

Archief Selma Leydesdorff 1970 – 1978