Hoe kunnen we voorkomen dat beleid de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen vergroot? En hoe kan beleid bijdragen aan de vrijheid om voor je gender uit te komen, ongeacht hoe ‘geaccepteerd’ deze is? Een beleid dat gelijke kansen voor iedereen mogelijk maakt zou daarom een passend genderperspectief mee moeten nemen, waarin wij pleiten voor sensitiviteit als eerste stap richting fluïditeit. In de factsheet Van genderstereotypen naar gendervrijheid geven we een kort overzicht van denkrichtingen die beleidsmakers kunnen gebruiken voor het leveren van een bijdrage aan de gendergelijkheid. Deze denkrichtingen kunnen ook bijdragen aan het beter begrijpen van de meerwaarde van het meenemen van een genderperspectief in beleid of (wetenschappelijk) onderzoek.

Download factsheet Van genderstereotypen naar gendervrijheid [PDF]

In Nederland maakt het nog steeds veel uit met welk geslacht je geboren wordt, en met welk gender je je identificeert als persoon. Dit komt omdat de systemen en structuren binnen onze maatschappij uitgaan van een binaire genderindeling. Een fundamentele indeling van mensen in twee genders: de man en de vrouw. Denk maar aan de ‘m’ en ‘v’ in je paspoort. Dit hangt samen met alomtegenwoordige genderstereotypen, stereotiepe verwachtingen van en opvattingen over mannelijkheid en vrouwelijkheid. Genderstereotypen kunnen de vrijheid beperken om voor je gender uit te komen (genderexpressie). Ze staan vaak aan de basis van genderongelijkheid. Die ‘m’ of ‘v’ in je paspoort heeft dus ook nog eens invloed op hoe je omgeving verwacht dat jij je gedraagt. En op de kansen of juist de obstakels die je in je leven ervaart. 

Factsheet Van genderstereotypen naar gendervrijheid

Deze factsheet beschrijft hoe beleid kan bijdragen aan het tegengaan van schadelijke genderstereotypen, van genderongelijkheid, en van het beperkende binaire (man/vrouw) onderscheid in het algemeen. Daarom kijken we in de factsheet juist naar hoe beleid in plaats daarvan gendervrijheid of genderfluïditeit kan vergroten. Daarvoor is het belangrijk dat beleidsmakers oog hebben voor gender. Het vraagt een overstap van genderblind of genderneutraal denken, naar een gendersensitieve en gendertransformatieve aanpak. In de factsheet lees je hoe een dergelijke aanpak eruit ziet, beschrijven we enkele voorbeelden, en leer je meer over de rol van gender in onze maatschappij. 

Wat is genderneutraal?

Nederlandse beleidsmakers hanteren nog vaak een genderneutrale of genderblinde aanpak, zoals in de aanpak tegen seksueel en huiselijk geweld. De genderneutrale aanpak geeft geen erkenning aan vrouwen als bijzonder hoge risicogroep en besteedt geen aandacht aan onderliggende genderspecifieke aspecten. Mannen en vrouwen worden als gelijke behandeld, waardoor voorbij wordt gegaan aan ongelijke machtsverhoudingen.

Wat is gendersensitief?

Gendersensitief beleid is bedachtzaam op de verschillende rollen die mannen en vrouwen in onze samenleving krijgen toegeschreven. En erkent dat uit deze rolverdeling mogelijk verschillende en soms conflicterende behoeften ontstaan.

Wat is gendertransformatief?

De stap die hierop voortbouwt is een gendertransformatieve aanpak. Deze streeft naar de transformatie van schadelijke genderspecifieke normen en verwachtingen. Zo’n benadering voor bijvoorbeeld het onderwijs houdt in dat in het hele onderwijssysteem, van beleidskamer tot klaslokaal, de gangbare normen, stereotypen, en handelingen rond gender kritisch worden bevraagd, en zo nodig veranderd.

Download factsheet Van genderstereotypen naar gendervrijheid [PDF]

Beeld: vector illustraties created by freepik