Beeld: Portret van Wim Hora Adema, ca. 1980, fotograaf onbekend, collectie IAV-Atria
Atria wil graag de goede bronvermelding geven. Ken je de maker van deze foto, dan horen wij dat graag: beeld@atria.nl

Wim Hora Adema was journalist, publicist, redacteur, schrijver van (kinder)boeken en medeoprichter van het feministisch maandblad Opzij.

Hora Adema, Wilhelmina Remelia (14-07-1914 – 10-12-1998), journalist, publicist, redacteur, schrijver van (kinder)boeken, en medeoprichter van het feministisch maandblad Opzij. Dochter van Johan Hora Adema (1865-1947), directeur, en Hantzen Stoffelsma (1887-1958). Na Wim werden nog twee dochters geboren, Epea (1915) en Jitske (1918).

Wie: Wim Hora Adema
Geboortedatum: 14 juli 1914
Geboorteplaats: Huizum (Leeuwarderadeel), Nederland
Sterfdatum: 10 december 1998
Plaats van overlijden: Amsterdam, Nederland
Alternatieve naam: Wilhelmina Remelia Hora Adema

Het leven van Wim Hora Adema

Wilhelmina (Wim) Hora Adema groeide met twee jongere zusjes op in Friesland. Vader Hora Adema, telg uit een oud Fries patriciërsgeslacht, was directeur van de N.V. Leeuwarder Aardappelmeel- en Siroopfabriek. Het gezin bewoonde een villa op het fabrieksterrein. In 1932 ging de fabriek failliet en het gezin vertrok – na enige omzwervingen – naar Amsterdam. Daar openden waar moeder Hora Adema in de Lairessestraat nr. 3 een pension voor meisjes uit de gegoede stand. Tijdens de Tweede Wereldoorlog moest het pension sluiten en verhuisde het gezin naar een bovenwoning in de Palestrinastraat 19. Daar zou Hora Adema tot haar dood blijven wonen.

Journalistiek

Wim Hora Adema ging op haar 14e voor 4 jaar naar de kweekschool en volgde aansluitend 2 jaar een Montessori-opleiding. Begin jaren 30 zette ze haar eerste schreden in de wereld van de journalistiek. Vanaf 1934 schreef zij onder andere columns over Amsterdam voor het Leeuwarder Nieuwsblad en filmrecensies voor De Proletarische vrouw. In 1936 kreeg ze werk als redacteur bij het Algemeen Handelsblad. Daar kreeg ze een verhouding met de – getrouwde – mederedacteur Ed Hoornik. Deze relatie hield stand tot aan Hoorniks arrestatie en internering in 1943.

Toen in 1941 bij de krant een NSB-hoofdredacteur werd aangesteld, nam Hora Adema ontslag. Ze had verschillende baantjes, onder meer bij boekhandel en uitgever Allert de Lange, die in de jaren ’30 veel boeken had uitgegeven van uit Duitsland gevluchte schrijvers. Hora Adema was betrokken bij het verzet. Wat zij precies deed is niet duidelijk – later wilde ze er niet veel over kwijt – maar haar woning diende als koerierspost van de Binnenlandse Strijdkrachten. Ook was ze betrokken bij de verzetskrant Het Parool.

Toen Het Parool meteen na de oorlog een gewone krant werd, kon Hora Adema er aan het werk als redacteur van de vrouwen- en jongerenpagina. Van 1946 tot 1958 was ze ook betrokken bij het journalistencabaret ‘De Inktvis’ van die krant. Ze schreef er teksten voor, trad op, en was ook achter de schermen betrokken bij de organisatie. In de jaren ’60 ontstond er een sluimerend conflict met hoofdredacteur Herman Sandberg, dat uiteindelijk in 1968 zou leiden tot haar ontslag. Hora Adema zou zich later herinneren dat Sandberg vond dat zij niet in de gaten had dat ‘de emancipatiestrijd nou wel voltooid was’. Sandberg zelf meende achteraf dat de reden was dat haar werk te weinig vernieuwend was en zij niet open stond voor kritiek.

Spin in het web

Hora Adema was in datzelfde jaar (1968) betrokken bij de oprichting van de feministische actiegroep Man Vrouw Maatschappij (MVM): ze regelde de publiciteit. Enige tijd later, in 1972, ontstond op initiatief van Wim Hora Adema en Hedy d’Ancona het feministisch maandblad Opzij, geboren uit Hora Adema’s ergernis over de amateuristisch samengestelde MVM-Nieuwsbrief. Tot 1986 zou ze deel uitmaken van de redactie. In 1992, bij het twintigjarig bestaan van Opzij, ontvingen zij samen de *Harriët Freezerring, een prijs die ze zelf hadden ingesteld.

Naast vele recensies van (kinder)boeken en filmkritieken schreef Wim Hora Adema ook kinder- en jeugdboeken en reisgidsen. Op het gebied van kinderboeken was zij een expert. Zij selecteerde manuscripten voor De Arbeiderspers en Querido, en stelde een groot aantal bloemlezingen samen. In 1980 stond zij aan de wieg van de Woutertje Pieterse Prijs, voor het vooruitstrevende Nederlandse kinderboek.

Bijzondere neus voor talent

Wim Hora Adema was als een spin in het web van naoorlogs cultureel Nederland. Vanaf het eind van de jaren 40 hield zij in haar huis bijeenkomsten die de betrokkenen later zouden typeren als ‘de damessalon’. Ruim 3 decennia lang was haar huis het verzamelpunt voor een groep vrouwen die stevig aan de weg timmerden, zoals *Annie M.G. Schmidt, *Fiep Westendorp, *Hella Haasse, *Wina Born, *Mies Bouhuys, *Harriët Freezer, en later ook Hedy d’Ancona. Hora Adema had een bijzondere neus voor talent. Zo ontdekte en begeleidde ze onder vele anderen Hella Haasse, Gerard Reve en Annie M.G. Schmidt – ‘zonder Wim had mijn moeder geen letter op papier gezet’, aldus Schmidts zoon Flip van Duijn. Toch was het uitgerekend deze vriendschap die geen stand hield. Eind 1977 kwam er een abrupt einde aan omdat Schmidt zich door Hora Adema betutteld voelde en niet mee wilde in het feminisme van Opzij.

Wim Hora Adema overleed op 84–jarige leeftijd aan kanker. Ze werd gecremeerd in besloten kring.

Bronnen

• Deurwaarder van de vriendschap, Wim Hora Adema (1914-1998) / Weterings, Eric-Jan (2006)
• Feministe uit Leeuwarderadeel / Arnoldussen, Paul. In: Het Parool (16-12-1998) (Biografische knipselmap, in te zien bij Atria)
• Hollands dagboek, door Wim Hora Adema. In: Zaterdags bijvoegsel (30-10-1982) (Biografische knipselmap, in te zien bij Atria)
• Het is allemaal nog steeds niet geregeld! In: Het Parool (27-2-1986) (Biografische knipselmap, in te zien bij Atria)

Auteur biografie: Eva van der Plas

Publicaties van Wim Hora Adema

• Het hangt aan de muur en het tikt: meisjesroman (1953)
• Meisjes blijven meisjes blijven meisjes: voor “groot”moeders en “klein”dochters. Fragmenten uit oude meisjesboeken verzameld door Wim Hora Adema (1967)
• Als ik 33 ben…: kinderen over hun toekomst / Wim Hora Adema, Hedy d’Ancona (1969)
• Rechtwijzer voor de vrouw (1975)
• ABC van het feminisme (1982)

Literatuur over haar:

• Deurwaarder van de vriendschap, Wim Hora Adema (1914-1998) / Eric-Jan Weterings (2006)
• Deurwaarder van de vriendschap: bij de dood van Wim Hora Adema / Aukje Holtrop, Ageeth Scherphuis. In: Vrij Nederland; Jrg. 59 (1999)
• Grondlegster Opzij werkte graag achter de coulissen: in memoriam / Hedy d’Ancona. Opzij; Jaargang: 27 (feb. 1999)
• Een gouden duo: Harriët Freezerring voor Hedy d’Ancona en Wim Hora Adema / Cisca Dresselhuys. Opzij; Jrg. 20 (1992)
• Interviews 1973-1977 / Bibeb. (1977)

Archief Wim R. Hora Adema (1914-1998) (collectie IAV-Atria)