Emmy Belinfante – biografie

portret van emmy belinfante

Portret van Emmy Belinfante, maker: Vinkenbos & Dewald, 1911, Collectie IAV-Atria

Emilie Belinfante was de dochter van August Belinfante, uitgever en boekhandelaar. Ze was regentes van een joods weeshuis. Emmy bleef ongehuwd.

Wie: Emmy Belinfante
Geboortedatum: 11 januari 1875
Geboorteplaats: Den Haag, Nederland
Sterfdatum: 7 juli 1944
Plaats van overlijden: Auschwitz (Birkenau), Polen
Alternatieve naam: Emmy J. Belinfante, Emilie Belinfante

Leven en werk van Emmy Belinfante

Emmy Belinfante was journalist en feminist in het interbellum (1919- 1939). Na Henriëtte van der Mey, in 1885 de eerste vrouw in loondienst bij een Nederlands dagblad, waren Emmy Belinfante, Anna Zuikerberg en Helene van Meekren de journalistes van het eerste uur.

Emmy was de jongste van 7 kinderen uit een van oorsprong Portugees-joods gezin. Zij ging – vooral dankzij de vooruitstrevende ideeën van haar moeder – naar de middelbare school, de Haagse HBS voor meisjes. Na haar eindexamen leerde ze verder voor onderwijzer, maar “als juf mislukte zij definitief”. Zij wilde het liefst de journalistiek in, net als haar grootvaders, broers en ooms. Dat lukte haar als één van de eerste vrouwen in Nederland, ook al betekende het een leven “tussen rook, alcohol en mannen”, want de krant was in die tijd zeker nog ‘een meneer’.

De krant was nog ‘een meneer’

Zo’n ‘typisch mannelijk’ beroep, dat is toch niets voor vrouwen, vond men in brede kring. Ook bij de pers dachten velen er zo over. Dat bleek toen zij in 1905 solliciteerde bij het dagblad Het Vaderland. Ze had inmiddels al heel wat praktijkervaring opgedaan bij verschillende kleine bladen. Maar oud-minister Pierson, één van de commissarissen, was mordicus tegen. Verslaggeverwerk was te zwaar voor een vrouw, vond hij. Door hem werd zij in één klap feminist. In 1936 schreef ze op een enquêteformulier voor ‘veteranen’ uit de vrouwenbeweging bij de vraag ‘Om welke redenen trad U toe tot de vrouwenbeweging’:

”feministe werd ik reeds door als vrouw bij sollicitaties te worden geweigerd”

In 1905 kreeg Belinfante wel een vaste baan bij het liberale dagblad Land en Volk. Ze deed er de buitenlandse verslaggeving – ze was goed in talen – en onder de schuilnaam MAY had zij ook meteen een eigen wekelijkse rubriek ‘Voor de Dames’. Uniek voor Nederland, de rubriek ging namelijk niet alleen over huishouden of mode, maar was min of meer feministisch.

Emmy J.B.

In 1908 kwam zij als ‘echte’ journalist bij de grote concurrent van Het Vaderland, De Nieuwe Courant, en wel bij de nachtredactie buitenland. Overigens tegen een lager salaris dan haar mannelijke collega’s. Ze werd er ook min of meer de vaste verslaggever van de ‘vrouwenbeweging’, met diverse eigen columns als ‘Vrouwenbelangen’ en ‘Spiegel der IJdelheid’. ‘Emmy J.B.’ werd een begrip.

In de jaren 20 bleek dat de opvattingen over vrouwen en arbeid nog maar weinig veranderd waren, want door een crisis in de krantenwereld raakte Belinfante haar fulltime baan als allround journaliste bij Het Vaderland in korte tijd weer kwijt. Vanaf 1924 namen mannelijke collega’s haar reguliere werk over. Zij mocht alleen haar rubriek ‘Vrouwenbelangen’ voortzetten. Een tijd lang probeerde ze nog haar oude positie terug te krijgen, maar zonder succes. Begin 1928 nam ze teleurgesteld ontslag.

Geen vaste baan betekende niet dat Emmy J.B. niet meer publiceerde. Als freelancer schreef ze voor veel week- en dagbladen. Meestal over haar ‘specialismen’, de vrouwenbeweging, vredesvraagstukken en opvoeding. In 1928 kon ze eindredacteur worden van het Maandblad van de Nederlandsche Vereeniging van Huisvrouwen, wat haar tot eind 1941 een klein, maar vast, inkomen opleverde.

Vóór alles journalist

Emmy J.B was bijna 20 jaar secretaris van de Haagsche Journalisten Vereniging, toen zij in juni 1940 moest aftreden, omdat ze joods was. Al die jaren kwam zij op voor de journalistiek en haar vakgenoten. Zij pleitte voor kwaliteit, hoog moreel peil en gelijke positie voor vrouwen en mannen.

Deze ideeën over leven en werk brachten haar ook bij het soroptimisme. Toen Welmoet Wijnaendts Francken-Dyserinck in 1927 een soroptimistclub in Nederland wilde oprichten, dacht zij meteen aan ‘Emmy J.B.’. Maar Welmoet was ook journalist. Geen nood, om samen in één club te kunnen, werd Welmoet nu ‘publiciste’. Vanaf de oprichting was Emmy enthousiast lid van de Haagse club. Bij de soroptimisten vond ze saamhorigheid en vriendschap. In de oorlog kon ze tot op het laatst rekenen op de steun van haar clubgenoten.

Natuurlijk schreef ze ook in De Nederlandse Soroptimist, vaak over de belangrijke rol van de pers. Liefst had ze gezien dat de soroptimisten meer de publiciteit zochten in plaats van “alsof het staatsgeheimen gold” niets naar buiten te brengen. Hoe was dat te rijmen met de wens “het soroptimisme uit te stralen?”

In de jaren 30 bond Belinfante de strijd aan tegen de beperking van vrouwenarbeid, want zij had ondervonden wat het is om je baan te verliezen, omdat je vrouw bent.

Tijdens de oorlog werden haar werken en leven steeds meer onmogelijk gemaakt, omdat ze joods was. Samen met haar zussen Anna en Mies, met wie zij in 1927 was gaan samenwonen, probeerde zij op alle mogelijke manieren aan deportatie te ontkomen. Tevergeefs. Zij overleefden de oorlog niet. Emmy werd in 1944 in Auschwitz vermoord.

Bron: http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn5/belinfante

Auteur biografie: Annemarie Kloosterman

Websites:

Publicaties van Emmy Belinfante:

  • De vrouw als journaliste: wat beteekent de journalistiek voor de vrouw, wat kan de vrouw voor de journalistiek beteekenen (1928)

Literatuur over haar:

Archieven: Familiearchief in particulier bezit

Door: Atria
Delen:

Gerelateerde artikelen