Afgestoft: Anna Clasina Leijer (1860-1916), vakfotograaf
Soms krijg je als beeldarchivaris zoekvragen die leiden tot interessante ontdekkingen. De vraag eind mei van de Stichting Afgestoft uit Den Helder over Anna Clasina Leijer was er zo één:
“Wij de Stichting Afgestoft in Den Helder zijn bezig met de voorbereidingen van een grote overzichtstentoonstelling over leven en werk van Mej. Anna Clasina Leijer, fotografe van 19e-eeuws Den Helder. Nou zijn wij er achter gekomen dat Mej. Anna Clasina Leijer tijdens de Nationale Tentoonstelling voor Vrouwenarbeid in 1898 in Den Haag foto’s heeft gemaakt in de vorm van prentbriefkaarten. Onze vraag aan u is de volgende: zitten er in de fotoalbums foto’s die gemaakt zijn door Mej. A.C. Leijer en staat haar naam ook op de foto’s vermeld.”
Vijf foto’s gevonden
Inderdaad, op naam van Anna C. Leijer waren er drie foto’s te vinden in onze database. De foto’s zijn van het exterieur van de paviljoens van de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid 1898. Een check in de collectie leverde nog twee foto’s met haar stempel erop, de naam Leijer kon in de database ook aan deze foto’s worden toegevoegd. Deze waren van het interieur, een van een sigarenmaakster aan het werk en een van een hoek in de Leeszaal van de Tentoonstelling.
In de Leeszaal had de commissie Fotografie een expositie georganiseerd van vrouwelijke fotografen, amateur- en vakfotografen. Onder de laatste categorie werd Anna C. Leijer geschaard, samen met Charlotte Polkijn. In de hoek die Leijer heeft gefotografeerd zijn aan de wand foto’s van haar van Den Helder te ontdekken. Zo vertelde Cees Rondèl van de Stichting Afgestoft en zo staat het ook in het boek Feministische Openbaarheid: de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid in 1898.
Boeiend, ik wist niet dat er rond 1900 al vrouwelijke fotografen professioneel aan het werk waren.
Wie was Anna Clasina Leijer?
“Anna Clasina Leijer is geboren op 11 augustus 1860 in Den Helder en aldaar overleden op 28 september 1916. Zij was, zoals wij er achter zijn gekomen actief als fotografe in de periode 1891– 1909 en voor ons is ze de fotografe van 19-eeuws Den Helder”, schreef Cees Rondèl. Haar foto’s blijken in het bezit van het Rijksmuseum en Scheepvaartmuseum in Amsterdam, de Koninklijke Verzamelingen in Den Haag en Marinemuseum in Den Helder. En dus ook bij Atria.
Uit de vergetelheid
De Stichting Afgestoft is druk bezig deze vroege zelfstandig werkende fotograaf uit de vergetelheid te halen. Zo komt er een boek over haar uit, rond haar honderdste sterfdag in september wordt een tentoonstelling van haar werk en leven georganiseerd in het Gemeentehuis van Den Helder (1 – 28 september 2016), er is een filmpje over de zoektocht naar haar werk gemaakt (te zien op YouTube) en er zijn postzegels verschenen met haar portret.
Atria heeft een lemma op Wikipedia geschreven over Anna Clasina Leijer en levert 5 foto’s voor de tentoonstelling in Den Helder.
Evelien Rijsbosch (beeldarchivaris bij Atria tot augustus 2018)
