Unforgettable Women: Hande Kader
De jonge Turkse transgender activiste Hande Kader werd 12 augustus vermoord aangetroffen in een buitenwijk van Istanboel (Zekeriyaköy). Ze bleek te zijn verkracht en in brand gestoken. De gewelddadigheden rond haar dood zorgden voor een storm van protest en een oproep voor een betere preventie en bestrijding van geweld tegen LHBTI’s.
In de frontlinie
Hande Kader zette zich in voor de rechten van de LHBTI-gemeenschap in Turkije. Zij liep vaak (vooraan) mee in demonstraties om aandacht te vragen voor het hoge aantal transmoorden in Turkije en de straffeloosheid van die moorden. In 2015 werd ze tijdens de Gay Pride in Istanbul door de politie met waterkanonnen bespoten. De politie had de jaarlijkse Gay Pride in Istanbul verboden, omdat de veiligheid van de deelnemers niet gegarandeerd kon worden. Toen de politie de parade wilde uiteendrijven, bleef Kader als protest op de weg zitten. Hande Kader groeide na dit protest uit tot boegbeeld van de Turkse LHBTI-gemeenschap. Ze had niet alleen een boodschap voor de overheid, maar ook voor de bij de Pride aanwezige Turkse media:
“You take pictures but you do not publish them. No-one is hearing our voices.”
Gevaarlijke werkomstandigheden
Over Hande Kader’s levenloop is weinig bekend. Net als veel andere Turkse transgenders werkte ze als prostituee; op de reguliere arbeidsmarkt krijgen veel transgenders te maken met discriminatie en sociale uitsluiting. Daarnaast is het proces om ook wettelijk van geslacht te veranderen ingewikkeld en duur en vereist het verplichte chirurgische ingrepen aan de geslachtsorganen en sterilisatie. Veel transgenderprostituees werken daarom op straat, en niet in de veiligere bordelen, waar een identiteitsbewijs met het ‘juiste’ geslacht verplicht is.
Roep om gerechtigheid
Sinds 2008 zijn in Turkije 43 transgenders vermoord; wereldwijd gaat het om 2115 slachtoffers (Transgender Europe, 2016). De Turkse overheid treedt nauwelijks op tegen geweld tegen transgenders en veel transgendermoorden verdwijnen in de relatieve anonimiteit. Met de dood van Hande Kader lijkt er een voorzichtige kentering gaande. Haar overlijden zorgde voor veel protest, niet alleen uit LHBTI-gemeenschappen. De Turkse Gay Pride bracht een statement uit: “We zijn woedend. Een vriend van ons is vermoord. In Turkije worden de meeste ‘transmoorden’ van Europa gepleegd. We willen gerechtigheid voor ieder die zijn leven is verloren, enkel door homo of transgender te zijn.” Ook vond er in Istanbul een grote protestdemonstratie plaats, in aanwezigheid van vrouwenorganisaties, LHBTI-organisaties en politieke partijen.
Het protest bleef niet alleen beperkt tot Turkije. In Bern en Berlijn vonden acties plaats en de Nederlandse Stichting TransAmsterdam hield een herdenkingsbijeenkomst in Amsterdam. Via social media wordt nog steeds opgeroepen voor gerechtigheid, via de Twitter hashtag #HandeKaderSesVer. “Ses ver’ betekent ‘spreek je uit’ of ‘geef een stem’ in het Turks.
Hande Kader kwam met overtuigingskracht en ongekende moed in actie tegen geweld tegen LHBTI’s. Via Unforgettable Women eren we haar en geven we haar een stem.
Unforgettable Women
In de rubriek Unforgettable Women eert Atria recent overleden uitzonderlijke vrouwen die zich hebben ingezet voor mensenrechten en/of vrouwenrechten. Sommige van deze vrouwen halen zelden het nieuws, maar zijn in hun moed ‘onvergetelijk’ inspirerend, bijvoorbeeld omdat zij met gevaar voor eigen leven streden voor hun rechten. Als kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis geeft Atria deze vrouwen een ereplaats, zodat ze niet vergeten worden.
- Transgender moorden wereldwijd (Transgender Europe, 2016)
- Hande Kader: Outrcy in Turkey over trangsender women’s murder (BBC, 21 augustus)
- Trans in Turkey (The Huffington Post, 24 augustus 2016)
- Being Trans in the European Union (FRA, 2014)
- Amsterdamse herdenking voor Turkse transgender (Het Parool, 20 augustus)
- Red Umbrella, sexual health and human rights association Turkey