Trouw, 1 augustus 2017

Met zijn stereotiepe boodschap draait Sire 100 jaar vrouwenemancipatie terug en doet jongens tekort, waarschuwen  Emancipator-directeur Jens van Tricht en Movisie-projectleider Hanneke Felten

Sire lanceerde vorige week de nieuwe campagne ‘Laat jij jouw jongen genoeg jongen zijn?’ De boodschap is dat jongens stoer en druk moeten kunnen doen. En opvoeders moeten daar veel ruimte voor bieden. De kans is groot dat de campagne het omgekeerde effect heeft: jongens krijgen door de campagne mogelijk minder ruimte om zichzelf te zijn. Dat ook meisjes graag buiten ravotten raakt buiten beeld.

Stel je eens deze campagne voor: ‘Laat jij jouw meisje genoeg meisje zijn?’ In het filmpje zie je meisjes ‘tutten’ met poppen en make-up. Rustig zitten ze te punniken, te haken en te breien. Als klap op de vuurpijl kan ieder meisje een zacht zoemend stofzuigertje winnen om haar vrouwelijkheid alle ruimte te geven. Doel van de campagne is dat alle Nederlandse opvoeders zich gaan afvragen of ze meisjes wel genoeg stimuleren om zich als een écht meisje te ontplooien.

Onvoorstelbaar natuurlijk zo’n campagne. Want zo draaien we honderd jaar vrouwenemancipatie terug. Meisjes brengen we terug naar de poppenhoek, daarna naar de huishoudschool, en dan zetten we ze achter het aanrecht. Mede dankzij die vrouwenemancipatie is er tegenwoordig ruimte voor jongens en mannen om zich te bevrijden van het keurslijf van mannelijkheid. In plaats van jongens te pushen om een ‘échte jongen’ te zijn, moeten we ophouden met invullen wat het voor jongens betekent om zichzelf te zijn.

Stap achteruit

Onze organisaties zijn er twee van vele die door lokale, nationale en zelfs internationale overheden betaald worden om emancipatie te bevorderen en gender-stereotypen tegen te gaan. De meer dan twintig organisaties die dit stuk mede onderschrijven ervaren de Sire-campagne als flinke stap achteruit.

Heeft Sire dan geen gelijk dat veel jongens graag willen stoeien en ‘rouwdouwen’? Jawel. Maar elke voetballiefhebber ervaart deze zomer bij het EK vrouwenvoetbal dat ook veel vrouwen behoefte hebben aan beweging en ‘ruw’ spel. Daarvoor moet ruimte zijn, voor jongens én voor meisjes en iedereen daar tussenin.

Psycholoog en professor Cordelia Fine constateerde al in Trouw dat de verschillen tussen jongens en meisjes veel kleiner zijn dan vaak wordt gedacht. Stapels wetenschappelijke studies tonen aan dat wanneer je meisjes en jongens sekse-stereotiepe beelden biedt, zij zich zo gaan gedragen. Als deze stereotypen niet worden gehanteerd, lijkt het gedrag en de prestaties van jongens en meisjes veel meer op elkaar. De Sire-campagne moedigt sekse-stereotiep gedrag aan en daardoor krijgen jongens nóg minder ruimte om zichzelf te zijn.

In de 21ste eeuw speelt juist een heel ander probleem dan wat Sire wil aanpakken. Jongens krijgen voortdurend te horen dat het zo belangrijk is dat ze wel écht mannelijk zijn, dat ze een echte man worden. Dankzij scheldwoorden als ‘homo’ en ‘mietje’ krijgen jongens elke dag ingepeperd hoe ze zich wel en vooral ook niet horen te gedragen. Voldoen ze niet aan de norm van ‘stoer’ en ‘mannelijk’, dan worden ze vaker gepest, zo blijkt uit onderzoek van onder anderen Gabriël van Beusekom. Gedraagt een jongen zich ‘vrouwelijk’, dan wordt dit keihard afgestraft door zijn leeftijdgenoten en soms ook nog eens door volwassenen.

Hardnekkige mythes

De boodschap aan jongens is dus: doe vooral niet wat vrouwen doen. Als vrouwen voor anderen zorgen, doe dat dan niet. Als meisjes hun best doen op school, dan doe jij dat dus niet. Als we het welzijn en de schoolprestaties van jongens willen verbeteren moeten we ons gaan baseren op wetenschappelijke feiten in plaats van op hardnekkige mythes over mannen en vrouwen. De campagne van Sire is een klassiek voorbeeld van hoe het niet moet.

Jens van Tricht en Hanneke Felten

Mede namens maatschappelijke organisaties en experts over gender en mannelijkheid:
Art.1 Midden Nederland, Atria Kennisinstituut, Clara Wichmann Instituut, COC Nederland, Plan Nederland, Nederlandse Vrouwen Raad, UN Women Nationaal Comité Nederland, Consultancy Virma Durinck, Doetank PEER, Dutch Gender Platform WO=MEN, EduDivers, Ouders Online, PEP Den Haag, Rutgers Kenniscentrum Seksualiteit, Sardes, Stichting Maruf, Stichting NNID, The Hang-Out 010, The Hang-Out 070, Tumba Kenniscentrum, VHTO, Women Inc, Hans Faddegon, Jop de Vrieze, Maxim Februari, Mounir Samuel, Nico van Oosten en Rikkert van Huisstede. 

‘Testosteron wordt zwaar overschat’, interview met Cordelia Fine