De middelbare school is een belangrijke arena voor de ontwikkeling van seksualiteit. Het is de plek waar jongeren veel tijd doorbrengen met elkaar. Ze ontmoeten nieuwe mensen, meten zichzelf met anderen, en ontwikkelen hun eigen identiteit. Het is voor velen de plek waar ze leren over seksualiteit, en hun eerste vriendje of vriendinnetje ontmoeten. Het vormen van een seksuele identiteit en het experimenteren met seksueel gedrag is dan ook niet los te zien van de pedagogische processen.

Kerndoelen onderwijs

In de kerndoelen van het onderwijs komt seksualiteit op meerdere plekken terug. Zo schrijven de kerndoelen voor dat leerlingen moeten leren over zwangerschap, veilig vrijen, en seksuele diversiteit. Recent onderzoek naar jongeren en seksualiteit in Nederland laat echter zien dat jongeren seksuele voorlichting op scholen als onvoldoende beoordelen, en zich er weinig van herinneren. Docenten geven aan dat zij het lastig vinden andacht te besteden aan seksuele diversiteit in hun klassen. Daarnaast verbergen jongeren (de ontwikkeling van) hun seksuele identiteit wanneer die anders is dan de heteroseksuele norm. Slechts 14% van de jongeren denkt uit de kast te durven als lhb of t.

Rol van de docent

De lage beoordeling van seksuele voorlichting en de lage inschatting van het ‘uit de kast durven komen’ vormen de aanleiding voor een onderzoek naar de rol van de docent in de seksuele ontwikkeling van scholieren, dat Atria samen met Stichting School en Veiligheid uitvoert. Leren over seksualiteit behelst meer dan hetgeen er in het officiële curriculum wordt aangeboden. Internationaal onderzoek wijst naar het belang van het ‘onofficiële curriculum’: al die momenten van sociaal leren die onbewust plaatsvinden. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van het scheldwoord slet of homo dat een docent niet corrigeert. Of een docent die zegt dat een jongen ‘echt een player is’ omdat hij een nieuwe vriendin heeft, een meisje dat naar huis wordt gestuurd omdat zij zich te bloot kleedt.

Pedagogisch vakmanschap

Pedagogisch vakmanschap op het gebied van seksualiteit omvat de kennis, vaardigheden en houdingsaspecten die een docent nodig heeft om in onderwijspraktijken ruimte te scheppen voor seksuele ontwikkeling. Om te onderzoeken wat docenten nodig hebben om de ruimte voor de ontwikkeling van seksualiteit te vergroten bezoekt senior onderzoeker Willemijn Krebbekx diverse scholen. En ondervraagt zij leerlingen en docenten. De resultaten van het onderzoek komen naar naar verwachting in de zomer van 2019 en zullen resulteren in een handreiking voor lerarenopleidingen.