Trans personen lijken vaker slachtoffer te zijn van huiselijk geweld dan gemiddeld, maar toch bereikt de hulpverlening hen nauwelijks. In het onderzoek Onzichtbaar in twee werelden onderzocht Atria waarom deze groep vaak buiten beeld blijft en geeft aanbevelingen hoe hulpverlening beter kan aansluiten.
Trans personen lijken vaker slachtoffer te zijn van huiselijk geweld dan gemiddeld, maar toch bereikt de hulpverlening hen nauwelijks. In het onderzoek Onzichtbaar in twee werelden onderzocht Atria waarom deze groep vaak buiten beeld blijft en geeft aanbevelingen hoe hulpverlening beter kan aansluiten.
Voor het onderzoek zijn trans slachtoffers van huiselijk geweld, hulpverleners en medewerkers uit de transgenderzorg- en belangenorganisaties geïnterviewd. Uit de bevindingen blijkt dat de hulpverlening aan trans personen die te maken hebben gehad met huiselijk geweld en kindermishandeling tekortschiet. Binnen de transgenderzorg en belangenorganisaties is huiselijk geweld veelal onzichtbaar. Tegelijkertijd herkennen hulpverleningsorganisaties het trans-zijn onvoldoende, of weten ze niet goed hoe ze hiermee om moeten gaan. Dit belemmert een passende en effectieve ondersteuning voor deze groep slachtoffers.
“Ik vond als kind al dat ik stuk was, dus de hulpverlener hoefde mij niet te fixen, want het was hun probleem niet dat ik stuk was.”
Trans slachtoffers van huiselijk geweld
Uit het onderzoek blijkt dat huiselijk geweld vaak wel verweven is met het trans-zijn van de slachtoffers. Zo kan het geweld ontstaan als iemand in transitie gaat en de thuisomgeving dat niet accepteert. In sommige gevallen wordt het trans-zijn gebruikt om mensen pijn te doen. Of worden trans personen zelf onzeker van negatieve reacties waardoor ze het huiselijk geweld ‘accepteren’. Gevoelens van minderwaardigheid resulteren erin dat sommige slachtoffers geen hulp durven zoeken.
Daar komt bij dat psychisch geweld tegen trans personen, zoals het ontkennen van iemands genderidentiteit of het belemmeren van een transitie, door hulpverleners vaak niet als huiselijk geweld wordt gedefinieerd. De onderzoekers van het onderzoek waarschuwen dat dit onterecht is en het adequate hulpverlening belemmert: “Het ontkennen van iemands genderidentiteit en het dwarsbomen van eventueel benodigde zorg is een vorm van geweld die ernstige schade kan veroorzaken. Hulpverleners herkennen dit vaak nog niet als bijvoorbeeld emotionele verwaarlozing of vernedering. Terwijl het dat wel degelijk is.”
Weinig vertrouwen
Ook blijkt dat veel trans personen weinig vertrouwen hebben in instanties die hulp bieden bij huiselijk geweld, vanwege eerdere negatieve reacties op hun trans-zijn. Wanneer hulpverleners op de hoogte zijn van transgenderthematiek en dit ook actief uitdragen, verlaagt dat de drempel voor trans slachtoffers van huiselijk geweld om hulp te zoeken, concludeert het onderzoek.
“Het is heel belangrijk dat dit onderzoek er nu is. Het geeft niet alleen inzicht in wat er nu nog vaak fout gaat, maar maakt ook duidelijk hoe we transgender slachtoffers betere hulp kunnen bieden. Ik hoop dat alle partijen, van lokale belangenorganisaties tot overheid, de aanbevelingen ter harte nemen en we samen tot een effectievere aanpak kunnen komen.”
Aanbevelingen voor betere hulpverlening
Het onderzoek doet verschillende aanbevelingen voor hulporganisaties en hulpverleners, de transgenderzorg, lokale belangenorganisaties, en voor gemeentes en overheid.
Vergroot kennis van de transgenderthematiek binnen organisaties die hulp bieden bij huiselijk geweld en kindermishandeling. Bijvoorbeeld via zorgopleidingen, bijscholingsprogramma’s of op de politieacademie. Meer kennis over transgenderthematiek en de (betaalde) inzet van ervaringsdeskundigheid draagt bij aan betere hulpverlening en bescherming.
Stimuleer kennis over huiselijk geweld binnen de transgenderzorg en bij belangenorganisaties, zodat zij dit geweld beter herkennen en adequaat kunnen handelen.
