Dit jaar is het 100 jaar geleden dat het passief vrouwenkiesrecht werd ingevoerd. Dit passieve recht betekende dat vrouwen politieke functies konden bekleden, maar ze mochten nog niet stemmen. Dat werd pas in 1919 ingevoerd middels het actieve kiesrecht. Tussen 2017 en 2019 coördineert het ministerie van Binnenlandse Zaken de viering van het jubileum. Het is de bedoeling dat in deze jaren speciale aandacht wordt besteedt aan het jubileum, en dat er meerdere evenementen worden georganiseerd. Hoewel de politiek enigszins bezig is met het jubileum, zijn de meeste media tot nu toe akelig stil over deze mijlpaal. Er is een kort artikel over Aletta Jacobs dit jaar verschenen, maar over het jubileum zelf niet. Op PowNed na dan. Zij maakten een filmpje in de aanloop van de verkiezingen van 15 maart getiteld 100 jaar vrouwenkiesrecht op de Huishoudbeurs. Er is dus tot nu toe slechts één filmpje in de media te vinden te vinden over het jubileum van passief vrouwenkiesrecht, en PowNed gaat ermee aan de haal.

Waarom hebben vrouwen kiesrecht?

De vrouwen uit dit filmpje worden allemaal belachelijk gemaakt door PowNed. Ze worden dusdanig neergezet dat het lijkt alsof ze geen goed idee hebben op wie ze gaan stemmen of het interesseert ze niet. Een vrouw zegt onder andere, ‘Het zal me een rotzorg wezen, want ze liegen allemaal als de kolere.’ En een andere zegt juist, ‘Jesse Kramer is een lekker ding en daar moeten we op stemmen.’ Tel daarbij de suggestieve manier waarop presentator Charlotte dingen zegt op, en het beeld van de volgzame, onwetende, oppervlakkige huisvrouw wordt algauw gevormd: ‘Zonde hè? Kunnen vrouwen eindelijk stemmen en dan laat u het erbij zitten.’ Of de sarcastische toon waarop ze zegt, ‘U bent wel een sterke onafhankelijke vrouw met een eigen mening.’ Waarmee ze hier duidelijk impliceert dat de vrouw dat niet is.

In dit filmpje wordt het honderdjarig jubileum van vrouwenkiesrecht als achtergrond gebruikt om te laten zien dat sommige vrouwen vandaag de dag stemmen omdat ze óf op de partij waar hun man op stemt stemmen, óf ze stemmen wel op een partij maar weten eigenlijk niet wat voor standpunten die partij heeft, óf ze stemmen op een partij omdat de lijsttrekker er wel leuk uitziet, óf ze stemmen überhaupt niet. Met andere woorden, volgens PowNed zijn de vrouwen op de Huishoudbeurs volgzaam, onwetend, oppervlakkig, of maken geen gebruik van het kiesrecht dat honderd jaar geleden met veel moeite is verkregen. De onderliggende aanname lijkt wel te zijn: is er eindelijk kiesrecht, maken die domme vrouwen er nóg geen fatsoenlijk gebruik van. (Charlotte zei het zelfs met haar ‘zonde, hè’ commentaar). Waarom hebben deze vrouwen ook alweer kiesrecht gekregen bijna honderd jaar geleden?

De overheid en de media

Ik begon dit artikel met het initiatief van de overheid voor de viering van honderd jaar vrouwenkiesrecht. Dat is de overheid de vrouwelijke helft van de maatschappij ook wel verschuldigd nadat het kiesrecht decennialang is ontzegd. Maar wat dan wel ironisch is, is het feit dat PowNed wordt gefinancierd door de staat. De overheid betaalt PowNed dus om filmpjes zoals hierboven beschreven te maken en te publiceren. Met andere woorden, de overheid financiert, en steunt dus eigenlijk, nog steeds seksisme (en dat gebeurt dus van ons belastinggeld). Maar tegelijkertijd steunt het ook de viering van het vrouwenkiesrecht. Dat is een dubbele standaard. De seksistische gedachtengoed was de reden dat vrouwen niet mochten stemmen honderd jaar geleden en hoewel we misschien ver gekomen zijn sinds die tijd, zijn we er nog lang niet. Het initiatief voor de viering van het jubileum vanuit de overheid zal uiteindelijk helemaal niets betekenen zolang het seksisme direct of indirect blijft steunen.

Charlotte Knoors

Charlotte is masterstudent Amerikanistiek aan de Radboud Universiteit. Volgend studiejaar gaat zij aan een tweede master beginnen aan de Universiteit van Utrecht in Gender Studies. Momenteel schrijft zij haar scriptie over hoe witte antiracistische studenten communiceren met mensen die racistische dingen zeggen en/of doen.