Op 8 juni 1953 komt het kookboek ‘De Hollandse rijsttafel’ van pionier Mary Brückel-Beiten op de markt. Dit boek is een eerste aanzet om de Indische keuken in Nederland te introduceren.

Als het over integratie en assimilatie gaat, doelt men veelal op het inpassen van groepen nieuwkomers in de dominante en ontvangende gemeenschap. Wat in deze opvatting niet wordt meegenomen is dat nieuwkomers ook de dominante en ontvangende gemeenschap beïnvloeden. Bekende voorbeelden waarin Indische Nederlanders de autochtone Nederlanders leerden integreren in de Indische cultuur zijn de jaarlijkse Pasar Malam Besar en de Indische rijsttafel. In die wederzijdse beïnvloeding namen Indische vrouwen als Lilian Ducelle en Mary Brückel-Beiten het voortouw.

Mary Brückel-Beiten

Mary Brückel-Beiten, geboren in Bondowoso op Sumatra was de dochter van een rijke Nederlandse suikerplanter en een Javaanse moeder. Terwijl zij in Indië nooit had gekookt, wist zij Nederlanders het eten van rijst bij te brengen. En dan geen rijst met bessensap, boter, suiker en kaneel, maar met sambal. Met haar kookboeken en haar kookdemonstraties wist zij een groot publiek te bereiken. De kracht van haar concept lag in het feit dat zij voor haar gerechten geen ingewikkelde ingrediënten gebruikte, maar juist kruiden en ingrediënten die in Nederland makkelijk verkrijgbaar waren. Op die manier ontwikkelde zij haar eigen ‘keuken’, die ze ‘de Hollandse rijsttafel‘ noemde. Het kookboek met dezelfde titel verscheen op 8 juni 1953.
Terwijl Brückel-Beiten de Indische rijsttafel voor een breder publiek toegankelijk probeerde te maken, trachtte de Nederlandse overheid juist het tegenovergestelde bij Indische Nederlanders te bewerkstelligen. De zorginstellingen, die belast waren met het begeleiden van de Indische ‘repatrianten’, probeerden de Indische kooktraditie juist uit de Indische keukens te verdrijven. Er moest Hollands gekookt worden. Maatschappelijk werkers zagen er zo op toe dat het assimilatieproces geen halt hield bij de voordeur, maar reikte tot aan de eettafel.

Bron:
– Aan de zus van Anton. Dagboek, brieven en tekeningen uit Indië 1942-1945, Mary Brückel-Beiten / E. Captain (2004)
– Mak, G. Het Indisch huishouden als strijdtoneel
Sites: indie-indonesie.nl