Geweld tegen vrouwen is een mensenrechtenschending die op grote schaal voorkomt met veel schadelijke gevolgen voor het slachtoffer maar ook voor de maatschappij. Met de inwerkingtreding van het Europese Verdrag inzake het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld (de zogeheten Istanbul Conventie) op 1 maart 2016 is de Nederlandse overheid de verplichting aangegaan om dit geweld met beleid en wetgeving niet alleen te bestrijden, maar ook te voorkomen. Om dit beleid te kunnen vormgeven zijn betrouwbare feiten en cijfers over de specifieke risico’s onontbeerlijk.

Geweld tegen vrouwen, Europese onderzoeksgegevens in Nederlandse context

Met het verschijnen van het onderzoeksrapport Violence against women van de European Union Agency for Fundamental Rights (FRA) in 2014 kwamen voor het eerst representatieve cijfers beschikbaar over aard en omvang van geweld tegen vrouwen voor de hele Europese Unie. In de publicatie Geweld tegen vrouwen. Europese onderzoeksgegevens in Nederlandse context zette Atria de belangrijkste cijfers uit Europese onderzoek op een rij en vergeleek dezen met onder andere Nederlandse onderzoeksgegevens. Het onderzoekrapport ‘Violence against women’ is het meest recente onderzoek en geeft een actueel beeld van aard en omvang van geweld tegen vrouwen.

Samenvatting van de belangrijkste uitkomsten

In het onderzoek door FRA zijn 42.000 vrouwen in alle lidstaten van de EU geïnterviewd. Hieronder waren 1.500 Nederlandse vrouwen. Dit geeft een representatief beeld voor de ervaringen van de bevolking van 18 tot 74 jaar.

Enkele opvallende uitkomsten voor Nederland:

• 45% van alle vrouwen maakte ooit in haar leven fysiek en/of seksueel geweld mee
• Bijna driekwart (73%) is ooit seksueel geïntimideerd
• Eén op de tien vrouwen is ooit in haar leven verkracht

Huiselijk geweld

De eigen woonomgeving blijkt relatief de gevaarlijkste plek voor vrouwen en meisjes. Plegers van geweld tegen vrouwen zijn in veel gevallen de partner, de ex-partner of andere bekenden afkomstig uit de familie- of vriendenkring.

• Eén op de vijf vrouwen is ooit fysiek mishandeld door een partner of ex-partner
• 11% van de vrouwen maakte seksueel geweld door een partner of ex-partner mee
• 3% van de vrouwen heeft het afgelopen jaar uit angst voor geweld het eigen huis wel eens vermeden
• In de meeste gevallen is de pleger een man

Stalking

• Eén op de vier vrouwen maakte ooit stalking mee
• In de meeste gevallen is de stalker een bekende, vaak de (ex-)partner

Cybergeweld

Het toenemend gebruik van internet en sociale media heeft geleid tot nieuwe vormen van geweld en bedreiging. Jonge vrouwen lopen extra risico op cybergeweld.

• Eén op de drie jonge vrouwen (18-29 jaar) maakte een vorm van cyberintimidatie mee

Aanbevelingen

De omvang en ernst van geweld tegen vrouwen in Nederland duiden op een groot maatschappelijk probleem met consequenties op het gebied van veiligheid, openbare orde en volksgezondheid. Geweld tegen vrouwen hangt samen met de verschillen in maatschappelijke positie van vrouwen en mannen, de daarmee samenhangende stereotypering en hardnekkige sociale en culturele legitimeringen van geweld. Een gendersensitieve aanpak is noodzakelijk om geweld tegen vrouwen te voorkomen en bestrijden.