Links: raamposter voor de film Sunrise, H.C Miner Litho Co, via Wikimedia Commons, rechts: publiciteitsfoto van Janet Gaynor, 1927, fotograaf: Max Munn Autrey for Fox Film Corp., publiek domein, via Wikimedia Commons

Aanstaande 11 maart is het zover, de Academy Award uitreiking, ook wel Oscars genoemd. De prijs wordt jaarlijks in Hollywood uitgereikt door de Academy of Motion Picture Arts of Sciences. Het winnen van het goudkleurige beeldje van 34,3 cm groot en 3,8 kilo zwaar staat voor erkenning van een prestatie in de filmwereld. Acteurs, schrijvers, producers, technici en regisseurs, allen maken zij kans. De eerste uitreikingsceremonie vond plaats op 16 mei 1929.

Oom Oscar

Over de herkomst van de naam ‘’Oscar’’ bestaan verschillende verklaringen en het is nooit officieel vastgesteld hoe het beeldje daadwerkelijk aan zijn naam is gekomen. Een van de theorieën is dat hij zijn naam heeft gekregen van Margaret Herrick. Een bibliothecaresse en later de directeur van de Academy of Motion Picture Arts en Sciences. Volgens haar zou het beeldje sprekend geleken hebben op haar oom Oscar.

Vrouwen en de Oscars

Vrouwen spelen vanaf het begin een belangrijke rol binnen de Academy Awards. In 1928 ontstond de eerste categorie voor vrouwen: Beste vrouwelijke hoofdrol. Het was Janet Gaynor die de prijs in ontvangt mocht nemen voor haar vertolking in de films 7th Heaven, Street Angel en Sunrise.

Van Beste kostuumontwerp tot Beste Stunt

Tegenwoordig worden er jaarlijks prijzen in 24 categorieën uitgereikt, o.a. voor kostuumontwerp en beste niet-Engelstalige film. In 1949 wonnen Dorothy Jeakins en Barbara Karinsky als eerste vrouwen gezamenlijk een Oscar in de categorie beste kostuumontwerp voor de film Jeanne d’ Arc. Nederland heeft 3 keer een Oscar gewonnen voor de beste niet-Engelstalige film. In 1996 ging die prijs naar Marleen Gorris voor de film Antonia.

Tijdens de 98e editie van de Academy Awards in 2026 zal er voor het eerst in 20 jaar een Oscar beeldje worden uitgereikt in een nieuwe categorie: Beste casting. Ook wordt er gepleit voor de categorie Beste stunt. Twee categorieën waar ongetwijfeld ook weer heel wat vrouwen een belangrijke stempel op zullen drukken.

Stimulering vrouwelijke filmmakers

In 2018 is het Academy Gold Fellowship for Women in het leven geroepen speciaal voor opkomende vrouwelijke filmmakers. Het bestaat uit financiële steun, persoonlijke begeleiding, toegang tot een groot netwerk en levenslange ondersteuning bij loopbaanontwikkeling. Jaarlijks worden er 2 fellowships toegekend: één in de Verenigde staten en één internationaal.

De invloed van Hollywood vrouwen

Hoeveel invloed hebben vrouwelijke Hollywoodsterren gehad op vrouwen in het algemeen en vrouwenemancipatie in het bijzonder?
Denk bijvoorbeeld aan Grace Kelly. Zij was een van de eerste vrouwen die in 1976 toetrad tot de raad van bestuur van de 20th Century-Fox Film Corporation. Audrey Hepburn was in de jaren 50 en 60 van de 20e eeuw een stijlicoon. Ze zorgde niet alleen voor een wereldwijde rage toen ze met haar hand door haar korte haar woelde, ook de haarsjaaltjes uit haar film Roman Holiday, de grote zonnebril uit Breakfast at Tiffany’s en de grote parasolachtige hoeden uit Funny Face zorgden voor flink wat populariteit, wat terug te zien was in het straatbeeld. Beide hebben net zoals nog vele andere Hollywood iconen via theater, film en dans maar ook met hun persoonlijke stijl en karakter een blijvende erfenis achtergelaten.

In de bibliotheekcollectie van Atria bevinden zich vele boeken en artikelen over Hollywood vrouwen maar ook over vrouwen en hun rol in de filmwereld in het algemeen.

Lees bijvoorbeeld:

• Houdbaarheid van vrouwen, powergirls van Hollywood: van Bette Davis tot Julia
• Working Girls, gender and sexuality in popular cinema
• Vrouwelijke regisseurs, honderd jaar lang een eigen verhaal
• Antonia, een echte Amerikaanse pionierswestern
• Marleen Gorris kan nu filmen wat ze wil, verder na de Oscar
• Geen revolutie maar een koerscorrectie: Frozen en Walt Disneys ‘nieuwe’ feminisme
• Yesterday, today, tomorrow, my life
• Hattie McDaniel: black ambition, white Hollywood

Kim Broek, vrijwilliger archief bij Atria