In het leven en werk van Aletta Jacobs vallen vijf belangrijke thema’s op: opleiding en studie, medische zorg, vrouwenkiesrecht, wetgeving en vrede.

Women’s International League for Peace and Freedom (WILPF)
Op Aletta’s initiatief werd in 1915 een internationaal vredescongres gehouden, waaruit een internationale organisatie ontstond die nu opereert onder de naam Women’s International League for Peace and Freedom (WILPF). De vraag of de dubbele moraal ten aanzien van prostitutie, waartegen Aletta Jacobs zich zo heeft verzet, nu verdwenen is, kan iedereen zelf beantwoorden.

In 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit. Het geplande achtste congres van de Wereldbond voor Vrouwenkiesrecht in Berlijn ging niet door. Daarvoor in de plaats werd er een vrouwenvredescongres in Den Haag gehouden. Het was mede op initiatief van Aletta Jacobs dat het congres niet gewijd zijn aan vrouwenkiesrecht maar aan het belang van vrede.

Het bestuur van het International Women’s Congres for Permanent Peace, 28 april – 5 mei 1915 in de congreszaal van de dierentuin, te Den Haag. Van links naar rechts: Florence Holbrook, Mia Boissevain, Thova Dangaard, Fanny Fern Andrews, Jane Addams (voorzitter), Rosa Manus, Aletta H. Jacobs, Chrystal Macmillan, Kathleen Courtney, Emma Hansson, Anna Kleman, Rosika Schwimmer

Den Haag 1915

Aletta Jacobs was met anderen verantwoordelijk voor de organisatie. Honderden vrouwen uit neutrale en oorlogvoerende landen vergaderden en degenen die door hun regering gedwongen waren thuis te blijven, volgden de berichtgeving vol aandacht. Zo ook verschillende geheime diensten en journalisten van de betrokken landen, die ook aanwezig waren. De congresgangsters richtten zich op het vinden van methoden waarmee een einde aan de oorlog gemaakt kon worden, en structuren voor een vreedzame samenleving te vinden.

Oprichting Women’s International League for Peace and Freedom

Na het congres sprak Aletta Jacobs in Amerika met president Woodrow Wilson. De Women’s International League for Peace and Freedom (WILPF) werd opgericht, die nog steeds bestaat. Met de vrouwen die zich voor het vrouwenkiesrecht hadden ingezet besloot Aletta Jacobs zich ook aan de bevordering van wereldvrede te wijden. Het kiesrecht leek daarmee samen te hangen. In december 1912 had ze geschreven:

‘Ik ben het met Bertha von Suttner eens, alleen door invoering van het vrouwenkiesrecht in alle landen, kan aan de onmenschelijke oorlogen een einde gemaakt worden. Vrouwen medezeggenschap geven in de Parlementen is het eenige geneesmiddel voor deze kwaal….’

Netwerk voor vrede

Tot op de dag van vandaag zijn vergaderingen hieraan gewijd, en vaak hebben die minder succes dan dit congres uit 1915. Petities werden opgesteld en aan regeringen van neutrale en oorlogvoerende landen aangeboden. Zo ontstond een internationaal netwerk dat hetzelfde doel voor ogen had: vrede. Het congres vaardigde een aantal kleine comités af, bestaande uit twee vrouwen, die een regering bezochten. Eén van deze comités werd gevormd door de Amerikaanse Jane Addams (zij ontving in 1931 de Nobelprijs voor vrede) en de Nederlandse Aletta Jacobs.

Deelneemsters International congress of women (later WILPF). Aletta Jacobs (zesde van rechts). Collection IAV Atria nummer:100006670